Ο Ρόλος του Γονέα και η τέχνη της επικοινωνίας
Την πιο σοφή φράση μου την είπε κάποτε μια «απελπισμένη» μαμά: «Πρωτού αποκτήσω παιδιά ήμουν η πιο σωστή και υποδειγματική μητέρα». Και έτσι νομίζω συμβαίνει με τους περισσότερους από εμάς. Σχεδιάζουμε, ονειρευόμαστε, υποσχόμαστε για λάθη που δεν θα κάνουμε, είμαστε Υποδειγματικοί…..
Όταν όμως έρχεται η στιγμή και γινόμαστε γονείς τότε τα πράγματα αλλάζουν. Μαζί με τα όμορφα συναισθήματα που μας γεμίζει αυτός ο ρόλος, έρχονται και οι δυσκολίες, μικρές στην αρχή μεγαλύτερες στη συνέχεια. Αντιμετωπίζουμε νέες καταστάσεις που δεν ξέρουμε πώς να χειριστούμε, κάνουμε πολλά λάθη που τα πληρώνουν τα παιδιά μας και εμείς και συχνά γεμίζουμε ενοχές από τις οποίες δεν μπορούμε εύκολα να απαλλαγούμε.
Το πιο σοβαρό από όλα τα λάθη μας είναι ότι χάνουμε την επικοινωνία με τα παιδιά μας, γινόμαστε απόμακροι και «ξένοι» μεταξύ μας. Η επικοινωνία ουσιαστικά είναι η ανταλλαγή μηνυμάτων, τα οποία οδηγούν στην ανάπτυξη των ανθρώπινων σχέσεων. Για να ανταλλάξουμε μηνύματα χρειάζεται να είμαστε συντονισμένοι. Πολλές φορές οι γονείς υιοθετούν ρόλους και χρησιμοποιούν μεθόδους που εμποδίζουν αυτό το συντονισμό. Συχνά λοιπόν κριτικάρουμε, ερμηνεύουμε, ειρωνευόμαστε, αποφεύγουμε, ανακρίνουμε, συμβουλεύουμε, ηθικολογούμε, συγκρίνουμε, λύνουμε τα προβλήματα των παιδιών μας…. Όλα αυτά μπλοκάρουν τα κανάλια της επικοινωνίας και έτσι διακόπτεται η επαφή, χάνουμε τη συχνότητα των παιδιών μας τα οποία επαναστατούν ή υποτάσσονται ή «φεύγουν».
Η ουσιαστική επικοινωνία σημαίνει οι άνθρωποι να νιώθουν μεταξύ τους ασφαλείς ώστε να εκφράζονται ελεύθερα, να αναπτύξουν την κατανόηση, να εμβαθύνουν στη σχέση τους. Σημαίνει να είμαστε διαθέσιμοι να ακούσουμε και να αποδεχτούμε τον άλλον ακόμη και αν δεν συμφωνούμε μαζί του, να είμαστε διαθέσιμοι να μπούμε στη θέση του ώστε να καταλάβουμε τι ακριβώς του συμβαίνει, τι νιώθει και τι σκέφτεται, να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς και απαλλαγμένοι από τυπικούς ρόλους που μπλοκάρουν. Η τέχνη της επικοινωνίας απαιτεί σεβασμό στο συνομιλητή, εμπιστοσύνη, διάλογο και «ανοιχτά» αυτιά. Ο Επίκτητος (Έλληνας Φιλόσοφος) έλεγε ότι έχουμε 2 αυτιά και ένα στόμα για να ακούμε διπλάσια από ότι μιλάμε. Αυτό είναι κάτι που λίγοι το καταφέρνουμε, είναι όμως μια χρυσή συμβουλή την οποία καλό είναι να μην ξεχνάμε.
Στα πλαίσια λοιπόν αυτού του χάσματος το οποίο δημιουργείται από την έλλειψη επικοινωνίας και επαφής μεταξύ γονιών και παιδιών, για κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένα παιδί ή ένας νέος, ο πρώτος παράγοντας που ελέγχουμε είναι το οικογενειακό περιβάλλον, μια και η οικογένεια αποτελεί τη σπονδυλική στήλη στη ζωή ενός ανθρώπου. Είναι εκεί από όπου παίρνει τις βασικές αξίες που θα στηρίξουν το οικοδόμημα της ζωής και των πράξεων και επιλογών του. Συχνά λοιπόν οι γονείς κατηγορούνται για όσα «δεινά» προκάλεσαν άθελα ή ηθελημένα στα παιδιά τους. Ποιος όμως σκέφτεται τους ίδιους τους γονείς; Ποιος μας εκπαιδεύει ώστε να γίνουμε γονείς και να εκπληρώνουμε όμορφα και σωστά το ρόλο μας; Ποιος μας εκπαιδεύει στην τέχνη της επικοινωνίας που πολύ όμορφα αναφέρθηκε παραπάνω;
Κάθε επαγγελματίας για να είναι σωστός σε αυτό που κάνει θα πρέπει πρώτα να το σπουδάσει και οι γνώσεις μαζί με την εμπειρία είναι που τον καθιστούν πραγματικό και επιτυχημένο σε αυτό που έχει επιλέξει. Με τους γονείς δεν συμβαίνει το ίδιο. Ωστόσο ο ρόλος που αναλαμβάνουν είναι κάτι ασύλληπτα δύσκολο και απαιτητικό. Φέρουν την ευθύνη να πάρουν ένα μικρό, ανήμπορο και απροστάτευτο πλάσμα και να το αναθρέψουν, να το προστατεύσουν σωματικά και ψυχολογικά και να το μεγαλώσουν έτσι ώστε να γίνει ένας ώριμος, χρήσιμος και συνεργάσιμος πολίτης. Ποιος είπε ότι αυτό είναι κάτι εύκολο και όλα μας προκύπτουν ενστικτωδώς;
Οι γονείς λοιπόν, χρειάζονται εκπαίδευση ώστε να μπορούν να επικοινωνούν πραγματικά με τα παιδιά τους. Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς, μόνο γονείς διαθέσιμοι και «ανοιχτοί» να μάθουν, να αλλάξουν, να διορθώσουν, να προσπαθήσουν. Οι ανθρωπιστικές επιστήμες σήμερα έχουν προχωρήσει αρκετά και ευτυχώς έχουμε πολλές γνώσεις που μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμες τόσο για τα παιδιά μας, όσο και για τον ίδιο μας τον εαυτό. Υπάρχουν μέθοδοι ανατροφής και αντιμετώπισης των οικογενειακών προβλημάτων που ξεφεύγουν κατά πολύ αυτές των γονιών μας ή των παππούδων μας τις οποίες υποσχεθήκαμε κάποια στιγμή να μην ακολουθήσουμε, αλλά στην πορεία της ζωής συνειδητοποιούμε ότι μάλλον το αντίθετο κάνουμε. Η ίδια μαμά που ανέφερα στην αρχή μου είπε επίσης: «Εφαρμόζω με τα παιδιά μου ό, τι έκαναν οι δικοί μου γονείς και με πονούσε και έλεγα ότι ποτέ δεν θα το κάνω και καθώς περνούν τα χρόνια συνειδητοποιώ ότι όλο και πιο πολύ μοιάζω με τη μάνα μου, με τον πατέρα μου, ακόμη και με τη γιαγιά μου…». Αυτή είναι μια αλήθεια για πολλούς γονείς.
Η Ψυχολογία και άλλες επιστήμες που ασχολούνται με τον άνθρωπο έχουν συλλέξει εντυπωσιακές γνώσεις για τα παιδιά, τους γονείς, τις μεταξύ τους σχέσεις. Οι γνώσεις αυτές βοηθούν να μάθουμε κάτι παραπάνω από αυτά που ήδη ξέρουμε, να αλλάξουμε τα λάθη μας, να ενισχύσουμε τα σωστά μας, να μάθουμε καλύτερα τα παιδιά αλλά και τον εαυτό μας. Ας μην ξεχνάμε κάτι πολύ σημαντικό ότι κάθε σχέση και πολύ περισσότερο αυτή που καλλιεργούμε με τα παιδιά μας, είναι μια ευκαιρία, μια πρόκληση για ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσα στον ίδιο μας τον εαυτό.
Η επιλογή είναι δική μας….
