Οχυρωματικά έργα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Λαυρεωτική
Στην Ελλάδα υπάρχουν εκατοντάδες μόνιμα ή ημιμόνιμα οχυρωματικά έργα, καταφύγια και εγκαταστάσεις, διασκορπισμένα κατά μήκος των χερσαίων μας συνόρων, στο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο, σε σημαντικά περάσματα στο εσωτερικό της χώρας, σε νησιά και σε παράκτιες περιοχές. ‘Ενα μεγάλο μέρος από αυτά κτίστηκε από τα στρατεύματα κατοχής με σκοπό την φύλαξη του συγκοινωνιακού δικτύου της χώρας και την προστασία των κατακτημένων περιοχών από πιθανή απόβαση των συμμάχων.
Τα περισσότερα από αυτά έχουν εγκαταλειφθεί μετά το τέλος του πολέμου, με αποτέλεσμα οι φθορές και οι καταστροφές να είναι εκτεταμένες. Λόγο της έλλειψης ιδιοκτησίας, η καταπάτηση και η καταστροφή τους είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Αποθήκες, μαντριά, σπίτια, σκουπιδότοποι ακόμα και μετατροπές σε σπίτια συμπληρώνουν το απαράδεκτο αυτό φαινόμενο της καταπάτησης της Ιστορίας μας.
“Οι άνθρωποι προστατεύουν μόνο ότι αγαπούν, αλλά μπορούν να αγαπήσουν μόνο ότι γνωρίζουν”
Ζακ-Ιβ Κουστό
Στην Αττική μπορούμε να βρούμε αρκετά οχυρωματικά έργα από την περίοδο του μεσοπολέμου και του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος από αυτά έχουν καταστραφεί και μερικά έχουν οικειοποιηθεί από επιτήδειους, αλλά ένας αριθμός από αυτά παραμένει στην θέση τους για περισσότερα από 60 χρόνια.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
Πούντα Ζέζα
Στην θέση Πούντα Ζέζα στο Λαύριο υπάρχει η κατασκήνωση των προσκόπων, μέσα στο χώρο αυτόν υπάρχουν αρκετά οχυρωματικά έργα.
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον διευθηντή της κατασκήνωσης, το 1980 που δημιουργήθηκε η κατασκήνωση στον χώρο υπήρχαν, μια δεξαμενή νερού διαμέτρου 8μέτρων, ένα πολυβολείο από μπετό και ένα Ιταλικό πέτρινο πολυβολείο. Επίσης υπήρχαν και διάφορα άλλα βοηθητικά κτίρια που συνδέονταν με χαρακώματα. Μέχρι το 1980 στον χώρο αυτόν κατοικούσαν καλόγριες, οι οποίες διατηρούσαν περιβόλια και μετέτρεψαν τους χώρους αυτούς σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Τα οχυρωματικά έργα σε αυτό το σημείο θα πρέπει να ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου δικτύου οχυρώσεων, αφού στους γύρω λόφους υπάρχουν πέτρινα ερείπια. Δυστηχώς τα περισσότερα κτίρια καταστράφηκαν ή μετατράπηκαν, από την οικοδομική δραστηριότητα μεταπολεμικά και χρησιμοποιήθηκαν για οικοδομικά υλικά.
Μικρολίμανο
Πίσω από το εργοστάσιο της ΔΕΗ στο Λαύριο υπάρχει ένας όρμος που ονομάζεται Μικρολίμανο. Εκεί υπάρχουν αρκετά Ιταλικά πολυβολεία δίπλα στην παραλία.
Λιμάνι Λαυρίου
Δίπλα στο λιμάνι του Λαυριού υπάρχουν αυτό το διπλό πολυβολείο το οποίο φαίνεται να φυλάει την είσοδο του λιμανιού. Υπάρχει ένα υπόγειο καταφύγιο που εφάπτεται με το πρώτο πολυβολείο, το δεύτερο επικοινωνεί με χαράκωμα. Υπάρχουν ακόμα και κυκλικές θέσεις βολής προς την μερία του βουνού. Φαίνεται καλοσυντηρημένο και οι επιφάνειες του έχουν ακόμα σοβά και τσιμέντο που δείχνει οτι χρησιμοποιήθηκε και μεταπολεμικά.
ΣΟΥΝΙΟ
Θέση Γερμανικού Ραντάρ
Η θέση αυτή εντοπίστηκε μέσα από το Google Earth από μια τυχαία αναζήτηση και μας κίνησε το ενδιαφέρον επειδή εμφάνιζε χαρακτηριστηκα οχυρώσεων όπως γραμμες που πήγαιναν ζικ-ζακ, στρογγυλα σημεια σε ισες αποστασεις και οτι όλα αυτα ηταν ακριβως στην κορυφή του λόφου.
Στο 1ο Bunker Hunting επισκεφθήκαμε το σημείο και ανακαλύψαμε έκθαμποι την θέση μιας αντιαεροπορικής πυροβολαρχίας και την βάση ένος Γερμανικού ραντάρ Wurzburg Riese σαν αυτό που βρίσκεται στην Μήλο στο Ακρωτήρι. Επίσης βρήκαμε χαρακώματα, χώρους στρατωνισμού και θέσεις αμύνης.
Η βάση του Γερμανικού Ραντάρ
Θέση παρατηρητηρίου
Σε έναν κοντινό λόφο προς τον αρχαιολογικό χώρο παρατηρήσαμε κάποια χαλάσματα και ανεβήκαμε. Ανακαλύψαμε αρκετά σκάματα, χαρακώματα, θέσεις αμύνης, θέσεις αντιαεροπορικών όπλων, ένα κτίσμα που έμοιαζε σαν σκοπία/παρατηρητήριο και ένα κυκλική πέτρινη κατασκευή με μιά προστατευμένη είσοδο μόνο και μάλλον δεν είχε οροφή με διάμετρο γύρω στα 12 μέτρα. Πιθανός να πρόκειτε για θέση κάλυψης ενός άλλου Γερμανικού Ραντάρ τύπου Freya, το θέμα ερευνάτε και θα ανακοινώσουμε τα αποτελέσματα.
Στην Παραλία
Πρίν φτάσουμε στο Σούνιο στον δρόμο από Παλαιά Φώκαια προς το αρχαιολογικό χώρο παιρνάμε από έναν οικισμό. Στα Δεξιά μας θα δούμε ένα Εκκλησάκι σε μία προεξοχή της παραλίας. Εκέι μπροστά στο κύμα υπάρχουν δυο πολυβολεία, δεν διακρίνονται αρκετά καλά γιατί είναι ανατιναγμένα.
Κάτω Ποσειδωνία
Μετά το Σούνιο ακολουθώντας τον δρόμο για το Λαύριο συναντάμε την Κάτω Ποσειδωνία. Στρίβοντας δεξιά βγαίνουμε στην παραλία της και μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στο αριστερά μας προς την μερία της θάλασσας υπάρχει ένα λόφος. Επάνω στην κορυφή του λόφου ξεχωρίζει ένα μικρό παρατηρητήριο. Η πρόσβαση είναι εύκολη αφού σε πολύ κοντινή απόσταση υπάρχει δρόμος.
Υπάρχει ακόμα ένα πολυβολείο σε καλή κατάσταση στην κορυφή ενός λόφου, μεταξύ των οικισμών Ποσειδωνία και Πούντα-Ζέζα – θέση 37 40′ 42.93” Ν – 24 03′ 34.27” Ε. Αυτό παρ’ ολίγον να κατεδαφιστεί πριν 10 χρόνια για να χτιστεί στη θέση του μια μεζονέτα!!
Τέλος υπάρχουν και τα ερείπια άλλων δύο, που δυστυχώς καταστράφηκαν από τα κύματα της θάλασσας στις θέσεις 37 40′ 38.23” Ν – 24 03′ 08.57” Ε και 37 40′ 28.88” Ν – 24 03′ 04.92” Ε.
ΚΕΡΑΤΕΑ
Στην παραλία της Κακιάς Θάλασσας στην Κερατέα υπάρχουν τέσσερα πολυβολεία. Τα δύο από τα οποία έχουν “καταστραφεί” αφου έχουν ενσωματωθεί σε κτίσματα δίπλα στην παραλία. Το ένα από αυτά βρίσκεται σκαμένο μέσα στον βράχο. Τα άλλα δύο βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, το ένα βρίσκεται πίσω από το Ιερό του Αγίου Παντελεήμωνα και το άλλο δίπλα σε μία καφετέρια στο τέλος της πρώτης παραλίας.
Το πολυβολεία αυτά τα είχαν κατασκευάσει οι Ιταλοί για να ελένχουν την παραλία στην περιοχή αυτή αφού αποτελούσε σημείο φυγαδεύσεως Αγγλων και Ελλήνων προς την Μέση Ανατολή.
Λεγραινά
Πριν φτάσουμε στο Σούνιο από τον παραλιακό δρόμο που παίρνουμε από την Παλαιά Φώκαια συναντάμε ένα χωρίο στα αριστερά μας, τα Λεγραινά. Στο δεξί μας χέρι υπάρχει μια μεγάλη παραλία όπου στο τέλος της (από την πλευρά του Σουνίου) υπάρχουν αρκετά πολυβολεία και πυροβολεία που είναι αρκετά σπάνια στην Ελλάδα. Επίσης θα βρούμε 4 με 5 παλιά πυροβόλα που πλέον διακοσμούν τον χώρο όπως θα δούμε παρακάτω στις φωτογραφίες, σκουριασμένα. Όλα τα πολυβολεία έχουν ενσωματωθεί έχουν μετατραπεί σε σπίτια αλλοιώνοντας τον περιβάλλοντα τους χώρο και την εμφάνιση τους πάρα πολύ. Κρίμα …
Χάρακας
Πριν φτάσουμε στα Λεγραινά υπάρχει μια παραλία που ονομάζεται Χάρακας, όπου μπροστά στην παραλία υπάρχουν τρία πολυβολεία που χρησιμοποίηθηκαν σαν σπίτια μέχρι πρόσφατα. Επίσης υπάρχει και ένα χώρος στρατωνισμού σκαμένος στην πλαγία πάνω ακριβώς από το πολυβολείο και ένα χώρος στρατωνισμού πίσω από το δεύτερο πολυβολείο που πλέον έχει ανεβεί στην επιφάνεια λόγω της διάβρωσης του εδάφους.
