Πρωτομαγιά στην Κερατέα της αθωότητας

Πρωτομαγιά. Ο εορτασμός της σηματοδοτεί την ήττα του χειμώνα και την νίκη του καλοκαιριού. Επιπρόσθετα την νίκη της ζωής έναντι του θανάτου προετοιμάζοντας τη νέα καρποφορία. Στην προσπάθειά της αυτή έχει και αρωγό τον Άγιο Χριστόφορο, που γιορτάζει στις 9 Μαΐου και είναι προστάτης των γεωργών από το μαγιάτικο χαλάζι.

Οι ρίζες της ανάγονται στις προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές. Αυτές αφορούσαν την γονιμότητα των αγρών αλλά και των ζώων. Συνεπώς στην αρχαιότητα η γιορτή της πρωτομαγιάς συνεχίστηκε στο διάβα των αιώνων με διάφορες μορφές. Όπως γνωρίζουμε όταν κάτι έχει δοκιμαστεί στο πέρας του χρόνου είναι σίγουρα Αλήθεια.

Η ονομασία του Μαΐου προέρχεται από την αρχαία ρωμαϊκή θεότητα Maja (Μάγια), που με τη σειρά της προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη μαία, τη μάνα της Γης, εκείνης που τρέφει τον άνθρωπο, και την Κυβέλη, η οποία ανάθρεψε τον Ερμή.

Η πρώτη και παλιότερη γιορτή Ανθέων των Ελλήνων, η γιορτή των λουλουδιών ήταν τα Ανθεστήρια. Τα ανωτέρω ιδρύθηκαν στην Αθήνα ενώ στην συνέχεια πήραν πανελλήνια μορφή. Χαρακτηρίζονταν από πομπές που έφεραν άνθη με μεγαλοπρέπεια προς τα ιερά. Παλαιός μύθος αναφέρει ότι στα Ανθεστήρια «ανασταινόταν» ο σκοτωμένος θεός Ευάνθης. Αυτό αποτελούσε επίθετο του Διονύσου που από το χυμένο αίμα του φύτρωσε η άμπελος.

Πριν την επικράτηση του πρωτομαγιάτικου στεφανιού την τιμητική του είχε το μαγιόξυλο. Ουσιαστικά ήταν πράσινο κλαδί που μόλις πέταξε φύλλα. Σε αυτό τύλιγαν χρωματιστές κορδέλες και κρεμούσαν λουλούδια, καρπούς, κρασί, λάδι και μέλι. Το μαγιόξυλο όπως και το πρωτομαγιάτικο στεφάνι συμβόλιζαν την καρποφορία, την γονιμότητα, την ευημερία, την ευτυχία και την καλή τύχη.

Παλιότερα τα κορίτσια σηκώνονταν το πρωί και έπαιρναν μαζί τους λουλούδια που είχαν μαζέψει την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια για να φέρουν το «αμίλητο νερό». Αυτό γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν. Όταν το έφερναν στο σπίτι πλένονταν όλοι με αυτό. Συμβόλιζε την καλή τύχη, την ευτυχία και την ευημερία.

Επίσης, παλιότερα στην Κερατέα οι αγροτικοί πληθυσμοί  «πιάνουν τον Μάη» με πρασινάδες, καρπούς, σκόρδο για την βασκανία και αγκάθι για τον εχθρό.

Κατά τον Γιάννη Ρίτσο «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω, άνοιξη γιε που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω. Στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις, άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης. Και μου ιστορούσες με φωνή γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια, τόσα όσα μήτε του γιαλού δεν φτάνουν τα χαλίκια».

Στην Κερατέα τα «χρόνια της αθωότητας», τα χρόνια που οι μαυροφορεμένες γιαγιάδες κάθονταν έξω στα ασπροβαμμένα πεζούλια από το Πάσχα, τα παιδιά συνήθιζαν να τραγουδούν το ακόλουθο τραγουδάκι:

Πρωτομαγιά τα λούλουδα γιορτάζουν
και τα πουλιά τα ταίρια τους φωνάζουν.

Τραγουδούν το Μάη Μάη όλα τα παιδιά
τραγουδούν τον Χρυσομάη στην αμυγδαλιά

Καλώς τονε το Μάη το χρυσομάη
με άνθη στολισμένος ήρθε πάλι

Κορίτσια περπατούνε ταίρι-ταίρι
με λούλουδα Πρωτομαγιάς στο χέρι

Τραγουδούν το Μάη Μάη γύρω στα κλαδιά
τραγουδούν τον Χρυσομάη στην αμυγδαλιά

Καλό μήνα να έχουμε.

Σπύρος Παπαθανασίου