«Κουμπαράς» για νέα έργα υποδομών τα μελλοντικά έσοδα της Αττικής Οδού
Πρόταση για την χρηματοδότηση των νέων επεκτάσεων της Αττικής Οδού αλλά και σειράς σιδηροδρομικών και λιμενικών έργων στην Περιφέρεια Αττικής, έγινε από ομάδα επιστημόνων του ΕΜΠ, με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Σέργιο Λαμπρόπουλο, πρώην ειδικό γραμματέα συγχρηματοδοτούμενων έργων. Η πρόταση που κατατέθηκε σε πρόσφατη ημερίδα του Τεχνικού Επιμελητηρίου για τους τρόπους χρηματοδότησης των νέων έργων, αφορά τέσσερα κυρίως έργα ΣΔΙΤ, μεσαίου μεγέθους και συνολικού προϋπολογισμού 750 εκατ. ευρώ.
Ο κ. Λαμπρόπουλος μίλησε για έργα που θα κατασκευαστούν χωρίς κρατική χρηματοδότηση και διόδια ενώ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάλυση κόστους –οφέλους με σκοπό να εξασφαλίζεται η οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων.
«Αποκλειστική πηγή χρηματοδότησης θα αποτελέσουν δάνεια από εμπορικές τράπεζες που θα αποπληρωθούν από τα πέραν του 2024 διόδια της Αττικής Οδού, οπότε και περαιώνεται η υφιστάμενη Σύμβαση Παραχώρησης». Ο κ. Λαμπρόπουλος επικαλέστηκε παλιότερα στοιχεία για τα ετήσια έσοδα της Αττικής Οδού ύψους 160 εκ. ευρώ περίπου (στοιχεία 2014) και υποστήριξε ότι η πρακτική αυτή (cross-subsidy) έχει εφαρμοσθεί με επιτυχία στην Ευρώπη, όπως στην Ιταλία για την ολοκλήρωση του δικτύου των αυτοκινητοδρόμων της. Όπως είπε, τα νέα έργα επέκτασης αποτελούν τη δεύτερη φάση της υλοποιημένης Αττικής Οδού.
Οι νέες δομές
Ο ομιλητής έδωσε και αναλυτική περιγραφή των νέων δομών χρηματοδότησης των έργων. Όπως είπε, το σχέδιο απαιτεί την δημιουργία «Εταιρίας Διαχείρισης των Έργων» με μόνο μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο, για την προώθηση των έργων αυτών, στην οποία θα παραχωρηθούν τα μελλοντικά έσοδα της Αττικής Οδού. Η ΕΔ-ΑΕ θα προκηρύξει ΣΔΙΤ για κάθε ένα από τα τέσσερα προτεινόμενα νέα έργα.
Βασικό κριτήριο ανάθεσης θα είναι το ύψος της πληρωμής διαθεσιμότητας (availability payment) στη ΣΔΙΤ. Οι ανάδοχοι θα δημιουργήσουν Εταιρίες Ειδικού Σκοπού κεφαλαίων και των τραπεζικών δανείων. Οι ΕΕΣ θα αναλάβουν το κόστος και τον κίνδυνο κατασκευής και βαριάς συντήρησης, τον κυκλοφοριακό (εμπορικό) κίνδυνο και τη δαπάνη της καθημερινής λειτουργίας μέσω του Γενικού Λειτουργού.
Όλα τα μεγάλα έργα που περιέχει η πρόταση, πλην της επέκτασης του αυτοκινητοδρόμου και του προαστιακού προς Ραφήνα, έχουν προταθεί από τα Υπουργεία Υποδομών και Ανάπτυξης για ένταξη στο πακέτο Γιούνκερ.
Σύμφωνα με τον κ. Λαμπρόπουλο τα προτεινόμενα έργα είναι:
-Επέκταση Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού, (β) Κατασκευή Αστικής Σήραγγας Ηλιούπολης και (γ) Αναβάθμιση τμήματος της Λ. Βουλιαγμένης σε αστική λεωφόρο ελεύθερης ροής, από την έξοδο της σήραγγας μέχρι την Λ. Αλίμου: 170 εκατ. ευρώ.
-Αναβάθμιση του οδικού άξονα Σταυρού – Λαυρίου από Αττική Οδό προς Λαύριο, (β) Σταθμός Μετεπιβίβασης Κορωπίου και (γ) Συμπληρωματικά έργα Λιμένα Λαυρίου: 110 εκατ. ευρώ
-Επέκταση Προαστιακού Σιδηροδρόμου προς Λιμένα Λαυρίου: 190 εκατ. ευρώ.
-Επέκταση κλάδου Αττικής Οδού προς Ραφήνα και σύνδεση με Βόρεια είσοδο Αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος, (β) Επέκταση Προαστιακού Σιδηροδρόμου από αεροδρόμιο προς Ραφήνα, (γ) Βελτιώσεις Αττικής Οδού (κόμβος Ραφήνας, κόμβος Περιφερειακής Οδού Αιγάλεω, πρόσθετοι έξοδοι -είσοδοι κλπ), (δ) Σύνδεση Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού με Λεωφόρο Ούλωφ Πάλμε (Παράκαμψη Καισαριανής) και (ε) Δημιουργία Σταθμών Μετεπιβίβασης Προαστιακού Σιδηροδρόμου: 130 εκατ. ευρώ.
Όπως αναφέρθηκε, τα υπουργεία Υποδομών και Ανάπτυξης προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες του πακέτου Γιούνκερ, έχουν υποβάλει αρχική πρόταση για ένταξη και επιπλέον έργων με πρόβλεψη χρηματοδότησης τους από διόδια και τον κρατικό προϋπολογισμό. Πρόκειται για την Αστική Σήραγγα Περιφερειακής Υμηττού (Καρέας- Λ. Βουλιαγμένης), προϋπολογισμού 450 εκατ. ευρώ, ενώ έχει εγγραφεί πίστωση 50 εκατ. ευρώ για τις Συνδυασμένες Μεταφορές Κορωπί – Λαύριο, προϋπολογισμού 285 εκατ. ευρώ.
Ο κ. Λαμπρόπουλος τόνισε πάντως ότι αν επιβληθούν στη σήραγγα Ηλιούπολης διόδια ύψους 1,4 ευρώ (το μισό εκείνων της Αττικής Οδού) επί 20 έτη, μπορούν να χρηματοδοτήσουν έργο 90 εκατ. ευρώ περίπου. Σημείωσε δε, ότι η επιβολή διοδίων στο αναβαθμισμένο τμήμα Κορωπί – Λαύριο δύσκολα θα τύχει αποδοχής. «Τα έσοδα από σιδηροδρομικά έργα είναι ζήτημα αν καλύπτουν τις δαπάνες λειτουργίας τους».
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, τόνισε ότι «πρέπει να φροντίσουμε, λόγω των περιορισμένων πόρων που έχει πλέον η Ελληνική Πολιτεία, να μην υπάρχουν έργα που δεν ενδιαφέρουν τον ιδιωτικό τομέα». Όπως είπε, «πρέπει η Πολιτεία να μπορεί να προσφέρει ένα ενδιαφέρον «πακέτο» επενδύσεων ή έργων προς χρηματοδότηση που θα περιλαμβάνει και έργα που δεν μπορούν από μόνα τους να προσελκύσουν επενδυτές. Αυτός είναι και ο λόγος που δίνουμε έμφαση στο value engineering».
Ο κ. Στασινός αναφέρθηκε στην πρόταση που διατύπωσε πρόσφατα δημοσίως για τον σχεδιασμό ενός καινοτόμου εργαλείου με εμπροσθοβαρή χρησιμοποίηση, με όρους προεξόφλησης, των χρημάτων που υπάρχουν στο Πράσινο Ταμείο – δεσμευμένα, λόγω μνημονίου – για χρηματοδότηση αναγκαίων περιβαλλοντικών έργων. Είπε ότι δυστυχώς, με το πρόσφατο πολυνομοσχέδιο τα διαθέσιμα αυτά χρήματα στο Πράσινο Ταμείο, ύψους άνω των 4 δις ευρώ δεσμεύτηκαν για άλλα τρία χρόνια.