Από την Άννα ως τον Λευτέρη… Του Χρήστου Προμοίρα

Από την Άννα(9 Δεκεμβρίου) ως το Λευτέρη(15 Δεκεμβρίου) μεσολαβεί ο Σπύρος και η Σπυριδούλα , η Ευστρατία και ο Ευστράτιος στις 12 & 13 του ιδίου μηνός αντίστοιχα κι έτσι τα τραγούδια με την ονοματολογία  αυτού του επταημέρου δημιουργούν ένα ιδιαίτερα μελωδικό υποσύνολο. Ας μην μας διαφεύγει πως κάποια από αυτά είναι από τα ομορφότερα δείγματα της ελληνικής δισκογραφίας.

 Τα τραγούδια της Άννας

Το Άννα είναι ένα συνηθισμένο γυναικείο όνομα (18ο πιο συνηθισμένο και εμφανίζεται στο 1,73% των ελληνικών ονομάτων) και στην Ελληνική γλώσσα αλλά και σε πολλές άλλες γλώσσες. Συχνά χαϊδευτικά του ονόματος που χρησιμοποιούνται στα Ελληνικά είναι τα Αννούλα, Αννάκι, Αννιώ, Αννέτα, Αννίτα, Άννυ. Κοινό χαϊδευτικό στα Ρωσικά είναι το Άνυα. Το εξελληνισμένο όνομα Άννα προέρχεται από το εβραϊκό Χάνα που σημαίνει «εύνοια, χάρη». Σύμφωνα με το λεξικό Βίβλου της Οξφόρδης, το Χάνα σημαίνει «δόξα». Το όνομα Άννα, χρησιμοποιείται επίσης και ως ανδρικό όνομα σε ορισμένες χώρες.

Για την Άννα έχουν γραφτεί πανέμορφα και κλασσικά τραγούδια από σπουδαίους δημιουργούς και έχουν τραγουδηθεί από μεγάλες φωνές.

Θάνος Μικρούτσικος, Διονύσης Σαββόπουλος, Μάριος Τόκας,  Χάρης & Π. Κατσιμίχας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Νάνα Μούσχουρη, Χάρις Αλεξίου,  Γλυκερία, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Κώστας Χατζής , Μαρινέλλα ,Μανώλης Μητσιάς Γιάννης Κούτρας, Μαρία Δημητριάδη, Μάνος Ξυδούς, Βασίλης Καζούλης, Μιχάλης Χατζηγιάννης, Αντώνης Καλογιάννης, Σαράντης Αλιβιζάτος κ.α. Σήμερα σας αφιερώνουμε κάποια από τα πλέον αντιπροσωπευτικά. Χαρείτε τα!!!

Είδα την Άννα κάποτε-Διονύσης Σαββόπουλος  ’’Το περιβόλι του τρελού’’ – 1969

Για πες μου μήπως ξέρεις
γι’ αυτήν που σου μιλώ
Άννα
τ’ όνομά της το μικρό.

Τη βλέπω κατεβαίνει
στέκεται στο σκαλί
και χάνεται για πάντα
στου κόσμου τη βουή…

Γλυκερία – Άννα από τον δίσκο Μάσκα-1998

Στίχοι: Σαράντης Αλιβιζάτος Μουσική: Στέλιος Φωτιάδης

Με είπες κρήνη των κρίνων

Άννα την άνοιξη

ποτάμι των πέντε οίνων

βαθιά κατάνυξη.

Άναψα στα φιλιά σου,

το φως γεννήθηκε,

με πήρες αγκαλιά σου

κι η γη φωτίστηκε….

Αννούλα του χιονιά – 1984

Στίχοι:   Σαράντης Αλιβιζάτος

Μουσική:   Μάριος Τόκας

Αντώνης Καλογιάννης

Πάει καιρός που το φεγγάρι δεν περνάει από `δω

Το τοπίο είναι χακί, τρώει την καρδιά σου

Σε λευκό χαρτί τη νύχτα ξαναγράφω σ’ αγαπώ

στη σκοπιά παραμιλάω τ’ όνομά σου…

Αχ, Αννούλα του χιονιά

δε θα είμαι πια μαζί σου

στου Δεκέμβρη τις εννιά

που έχεις Άννα τη γιορτή σου!!!

Άννα – 1979

Στίχοι:   Γιάννης Καλαμίτσης

Μουσική:   Τάκης Μπουγάς

Κώστας Καράλης

Άννα, δεν είναι η βροχή που σου χαράκωσε το βλέμμα,

είναι που είσαι μοναχή κι αν τ’ αρνηθείς θα είναι ψέμα.

Ξέρω, ξέρω το δάκρυ το καυτό άμα το δω σε μάτια ξένα.

Άννα, γιατί να σου κρυφτώ, είμαι μονάχος σαν κι εσένα.

Άννα μην κλαις – 1978

Στίχοι:   Μπέρτολτ  Μπρέχτ

Μουσική:   Θάνος Μικρούτσικος

1.           Γιάννης Κούτρας-

2.           Μαρία Δημητριάδη

3.           Δήμητρα Γαλάνη

4.           Ρίτα Αντωνοπούλου

5.           Υπόγεια Ρεύματα

6.           Ελεωνόρα Ζουγανέλη

Μιλάνε για καιρούς δοξασμένους, και πάλι

Άννα μην κλαις…

θα γυρέψουμε βερεσέ απ’ τον μπακάλη.

Μιλάνε για του έθνους, ξανά, την τιμή

Άννα μην κλαις’’’

στο ντουλάπι δεν έχει ψίχα ψωμί…

Χάρις Αλεξίου – Το γράμμα | Xaris Alexiou – To gramma Δίσκος: Οι προστάτες Μουσική: Θωμάς Μπακαλάκος Στίχοι: Θωμάς Μπακαλάκος Copyright: 1979 Δισκογραφική εταιρία: Minos

 Γεια και χαρά σας, αγάπες μου γεια χαρά σας.

Ας ήταν όνειρο, που είμαι μακριά σας,

η μοναξιά την καρδιά μου λιώνει,

               τη ματώνει…

‘’Γράψε μου, θέλω να μάθω το πως περνάτε

  και η Αννούλα μας αν με θυμάται,

  γιατί η γαρδένια μου στο μπαλκόνι

                μαραζώνει….’’

Μουσική Θωμάς Μπακαλάκος Στίχοι Δημήτρης Κούλπας Από το άλμπουμ του Θωμά Μπακαλάκου με τίτλο – Ανοιχτή επιστολή – Κυκλοφόρησε από τη Minos – Emi μόνο σε δίσκο βινυλίου το 1983.

Υφάντρα των ανέμων Άννα

σε άγγιξα στο κύλισμα των άστρων Άννα

να το θυμάσαι Άννα

οχτώ χρονάκια ζήσαμε μαζί

σαν το φεγγάρι Άννα

σου ‘γραφα κύκλους με τη μουσική

Άννα ήλιε μου Άννα..

Κώστας Χατζής-Μαρινέλλα

Πάρε ένα κοχύλι απ’ το Αιγαίο(Κώστας Χατζής-Ξενοφών Φιλέρης)

Άννα δώσ’ μου για να σε θυμάμαι
το μικρό χτενάκι που κρατάς
Μπήκε ο Σεπτέμβρης και φοβάμαι
τ’ όνειρο πως τέλειωσε για μας

Πάρε ένα κοχύλι απ’ το Αιγαίο
να ‘χεις στο ταξίδι συντροφιά
Κι από το φιλί το τελευταίο
κράτησε στα χείλη τη δροσιά

Bregovic Goran, Αδελφοί Κατσιμίχα-1997

 Κάνε κουράγιο Άννα, πάλεψε τα χρόνια, Άννα μου με τις αλλιώτικες συνήθειες

τις αλλιώτικες κινήσεις, είχες πολύ καλούς τρόπους, φαινόταν ότι ήσουν από

άλλο κόσμο, όμως εσύ πάντα έκανες ότι μπορούσες για να μην το δείχνεις, δεν

περιφρονούσες τη φτώχεια, αλλά ούτε σε γοήτευε ιδιαίτερα, όλα σε σένα ήταν

διαφορετικά…

‘’Αννα μου –Αννούλα’’- Μακεδονίτικο

Ήμουν ξέγνοιαστο πουλί

όταν σ’ είχα πρωτοϊδεί

την αυγούλα, Άννα μου Αννούλα

έφυγες κι έχεις χαθεί…

ΣΠΥΡΟΣ-ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ

Σημαντική προσωπικότητα της Χριστιανοσύνης, κυπριακής καταγωγής, ιδιαίτερα συνδεδεμένος με την πόλη και το νησί της Κέρκυρας, της οποίας είναι προστάτης Άγιος. Είναι, επίσης, πολιούχος Άγιος του Πειραιά. Η μνήμη του εορτάζεται στις 12 Δεκεμβρίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία και στις 14 Δεκεμβρίου από την Καθολική. Ο Σπυρίδων ως επίσκοπος Τριμυθούντος μετείχε στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας (325), η οποία διαμόρφωσε το χριστιανικό δόγμα, και διακρίθηκε ως δεινός επικριτής του Αρείου.

Ο Σπυρίδων εκοιμήθη εν ειρήνη το 348 και λόγω του ενάρετου βίου και των θαυμάτων που ετέλεσε κατατάχθηκε μεταξύ των Αγίων. Το λείψανό του κατά τον έβδομο αιώνα μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη για να προφυλαχθεί από τις επιδρομές των αλλοθρήσκων Αράβων στην Κύπρο. Μετά την άλωση της Πόλης το 1453 μεταφέρθηκε για ασφάλεια στην ενετοκρατούμενη Κέρκυρα, η οποία από τότε συνδέεται στενά με τον Άγιο και οι κάτοικοί της επικαλούνται το όνομά του σε κάθε δύσκολη περίσταση.

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑΣ…

Διονύσης Τζεφρώνης

Μητροπάνος Δημήτρης-1995 – Τα 45άρια του Δημήτρη Μητροπάνου

Μουσική/Στίχοι: Ζαμπέτας Γιώργος/Τζεφρώνης Διονύσης

Ο Σπύρος-1968

Σπύρο μου, Σπύρο μου, Σπύρο μου απ’ το Μοσχάτο

έχεις φί-, έχεις φί-, έχεις φίνα τακτική

όσα παί-, όσα παί-, όσα παίρνεις το Σαββάτo

τα χαλάς, τα χαλάς, τα χαλάς την Κυριακή

…………………………………………………………

 Σπύρο μου, Σπυράκη μου, δίνω το σακάκι μου

να ‘χω την παρέα σου κι όλα τα ωραία σου.

https://youtu.be/NfkoRD_Yems

Του κυρ Σπύρου το γαϊδούρι – 1980

Στίχοι:   Νίκος Μπακογιάννης-Μουσική:   Γιώργος Ζαμπέτας

Τραγούδι:Γιώργος Ζαμπέτας

Άιντε του κυρ Σπύρου το γαϊδούρι

ρε του κυρ Σπύρου το γαϊδούρι

του μπάρμπα Σπύρου το γαϊδούρι

φόρεσε καινούργια μούρη,

καμαρώνει σαν μουλάρι

δεν γουστάρει το σαμάρι…

https://youtu.be/-mmYxN2HZaA

Παίξε μου Σπύρο (Αναφέρεται στο συνθέτη του τραγουδιού Σπύρο Παπαβασιλείου)

Μουσική: Σπύρος Παπαβασιλείου. Στίχοι: Νίκου Βρεττού. Από τον δίσκο: Λαϊκές στιγμές, 1983.

https://youtu.be/jP287-yL6m8

‘’Ο γέρος και η Σπυριδούλα ‘’– 1975 Στίχοι: Γιάννης Λογοθέτης Μουσική: Γιάννης Λογοθέτης Τραγούδι: Γιάννης Γκιωνάκης

Η Σπυριδούλα πήγαινε ωδείο

ο γέροντας ετών ογδόντα δύο

πλοιοκτήτης στο λονδίνο

«ότι έχω σου το δίνω το κοι το

θέλω να σε παντρευτώ»

Ο γέρος χρόνια δεν κοιτά

στην Σπυριδούλα δίνει λεφτά

και μετά…

Ο γέρος και η Σπυριδούλα

Σπυριδούλα (συγκρότημα)

Μια ιστορία θα σας πω

για το Μπάμπη το Μπάμπη τον φλου

που του ‘λεγες βρε Μπάμπη τι τρέχει εδώ

σού ‘λεγε φλου, φίλε μου όλα είναι φλου…

……………………………………………………………

Οι Σπυριδούλα σχηματίστηκαν το Νοέμβριο του 1977 από τους Βασίλη Σπυρόπουλο (κιθάρα), τον αδερφό του Νίκο (κιθάρα) τον Αντρέα Μουζακίτη (ντραμς), τον Μάκη Μπλαζή (μπάσο) και τους Κώστα Κουρεμένο και Γιώργο Κοτσμανίδη στα φωνητικά. Οι αδερφοί Σπυρόπουλοι είχαν συνεργαστεί ήδη με τον Μουζακίτη στο συγκρότημα Last Barricade.[2] Το όνομα το πρότεινε ο συνεργάτης τους Γιώργος Γαϊτάνος,[3] εμπνευσμένος από την ιστορία της Σπυριδούλας Ράπτη,[4] θύματος ενός εγκλήματος που είχε σοκάρει την κοινή γνώμη το 1956. Η 12χρονη οικιακή βοηθός είχε βασανιστεί επί 36 ώρες με ηλεκτρικό σίδερο από το ανδρόγυνο που την μεγάλωνε.[5] Οι Σπυριδούλα ξεκίνησαν συναυλιες όπου έπαιζαν κατά κύριο λόγο διασκευές από Rolling Stones, Lou Reed, Velvet Underground καθώς και μπλουζ και γρήγορα τράβηξε το ενδιαφέρον του σχετικού κοινού. Το 1978 είχαν ήδη αποχωρήσει οι Κουρεμένος, Κοτσμανίδης και Μπλαζής, με τον τελευταίο να αντικαθίσταται από τον Τόλη Μαστρόκαλο ενώ λίγο μετά ο Μουζακίτης αντικαταστάθηκε από τον Τάσο Φωτοδήμο.

https://youtu.be/uy6sS0hxG08

Συνεργασία με τον Σιδηρόπουλο

Στις 6 Νοεμβρίου του 1977 ο Δημήτρης Πουλικάκος είδε ζωντανά το συγκρότημα στο κινηματοθέατρο «Κνωσός». Γνωρίζοντας πως ο Παύλος Σιδηρόπουλος, με τον οποίο είχε συνεργαστεί πρόσφατα, έψαχνε μουσικούς για να ηχογραφήσει τις συνθέσεις του, του πρότεινε να τους συναντήσει. Ο Σιδηρόπουλος αρχικά συνεργάστηκε σε προσωρινή βάση με το συγκρότημα, ερμηνεύοντας δύο τραγούδια του Έλβις Πρίσλεϊ στις συναυλίες τους στην επαρχία.[1] Η συνεργασία τους οριστικοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1978 με σκοπό την ηχογράφηση του άλμπουμ Φλου. Το συγκρότημα και ο Σιδηρόπουλος ξεκίνησαν εντατικές πρόβες επάνω στα κομμάτια του δίσκου στο κλαμπ Hobby που τους είχε παραχωρηθεί. Τον Οκτώβριο μπήκαν στο στούντιο και ηχογράφησαν αρχικά ένα ντέμο με δύο κομμάτια, τα «Μπάμπης ο Φλου» και «Ξέσπασμα», με το τελευταίο να είναι διασκευή ενός κομματιού που είχε ηχογραφήσει ο Σιδηρόπουλος με το προηγούμενο του συγκρότημα, τους Δάμων και Φιντίας. Την παραγωγή του δίσκου ανέλαβε ο Θοδωρής Σαραντής για λογαριασμό της ΕΜΙΕΛ και οι ηχογραφήσεις έγιναν στούντιο της Columbia στη Ριζούπολη.[6] Συμμετείχε μια σειρά έμπειρων μουσικών όπως Νίκος Πολίτης (κατά καιρούς μέλος του Εξαδάκτυλουκαι των Socrates) και ο Δημήτρης Πολύτιμος (MGC και Εξαδάκτυλος). Στο κομμάτι «Ώρα του Stuff» έκανε φωνητικά η Δήμητρα Γαλάνη. Οι ηχογραφήσεις σύμφωνα με μαρτυρίες ήταν δύσκολες με τον Σιδηρόπουλο να έρχεται σε ρήξη με το συγκρότημα,εν μέρει λόγω των προβλημάτων εθισμού που ήδη είχε.[6]

Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Μάιο του 1979. Παρά τις πολύ θετικές κριτικές του δίσκου από τον ειδικο τύπο οι πωλήσεις του άλμπουμ ήταν απογοητευτικές και δεν ξεπέρασαν τις 5.000. Τα επόμενα χρόνια όμως η δημοτικότητα του θα αυξανόταν θεαματικά, με διαρκείς επανεκδόσεις. Οι Σπυριδούλα με τον Σιδηρόπουλο έκαναν μια σειρά ζωντανών συναυλιών για την υποστήριξη του δίσκου όμως λίγους μήνες μετά οι δρόμοι τους χώρισαν.

Νάυλον Ντέφια και Ψόφια Κέφια και διάλυση

Μετά από μια σύντομη περίοδο ζωντανών εμφανίσεων, το συγκρότημα μπήκε στη περιπέτεια των ανακατατάξεων και απ’ τις τάξεις του πέρασαν αρκετοί μουσικοί, όπως ο Νίκος Ζιώγαλας (τραγούδι), ο Πάνος Κατσιμίχας (φυσαρμόνικα, τραγούδι), ο Bees (ντραμς) κ.α. Το 1982 βρίσκουμε τους αδελφούς Σπυρόπουλου μαζί με την Μελίνα Καρακώστα (μπάσο), τον Άκη Περδίκη (ντραμς) και τον Παύλο Βακατάτση (τραγούδι, πλήκτρα), με τους οποίους ηχογράφησαν το άλμπουμ Νάυλον Ντέφια Και Ψόφια Κέφια, που έτυχε θερμής ανταπόκρισης από το κοινο, το δε ομώνυμο τραγούδι συγκαταλέγεται ανάμεσα στα δημοφιλέστερα τραγούδια-σταθμούς της ελληνόφωνης ποκ δισκογραφίας. Τρία χρόνια μετά κι αφού ο Νίκος Δόικας είχε αντικαταστήσει την Μελίνα Καρακώστα, το σχήμα διάλυσε και οι Σπυρόπουλοι έφτιαξαν στα τέλη του ’86 την Συμμορία.

https://youtu.be/W-VIpTBPoPQ

Επανεμφάνιση

Το 1994 οι Σπυριδούλα επανεμφανίστηκαν στο μουσικό προσκήνιο με το άλμπουμ Ταξίδι Στο Κέντρο Της Πόλης, με σύνθεση τους αδελφούς Βασίλη και Νίκο Σπυρόπουλο (κιθάρες), τον Σωτήρη Θεοχάρη (τραγούδι) από τους Αδιέξοδο, τον Νίκο Δόικα (μπάσο) από τους Echo Tattoo και τον Διονύση Στεφανόπουλο (ντραμς) από τους Stained Veil. Έκαναν αρκετές ζωντανές εμφανίσεις και τρία χρόνια μετά κυκλοφόρησαν σε ανεξάρτητη παραγωγή το άλμπουμ Σε Τροχιά Με Απόκλιση, με βασικό συνθέτη, στιχουργό και τραγουδιστή τον παλιόφιλο Παύλο Βακατάτση, με τους Σπυροπουλαίους και τον Δόικα κανονικά στη θέση τους και τον Δημήτρη Δημητρίου (ντραμς) να συμπληρώνει το σχήμα, ενώ στην ηχογράφηση τους βοήθησαν ο Αλέξης Ιωάννου (κιθάρα, φωνή), ο Θοδωρής Ρέλλος (σαξόφωνο), ο Νίκος Κοκκάλας (κρουστά) και η Σοφία Νοητή (φωνητικά). Στις αρχές τού 1998 οι Σπυριδούλα συμπλήρωσαν είκοσι χρόνια ζωής, με την σύνθεση να την αποτελούν ο Βασίλης Σπυρόπουλος (κιθάρα, τραγούδι), ο Νίκος Σπυρόπουλος (κιθάρα, πλήκτρα, τραγούδι), ο Αλέξης Ιωάννου (κιθάρα, φωνή), ο Νίκος Δόικας (μπάσο) και ο Παναγιώτης Βουρδουμπάς (τύμπανα).

Δεύτερη επιστροφή

Το 1999, μετά τον θάνατο του Ν.Δόικα, το συγκρότημα διαλύθηκε και πάλι για να επανασυνδεθεί το 2004, με τους Σπυροπουλαίους πάντα και τον Βαγγέλη Χάνο στο μπάσο, τον Γιώργο Μανδηλά στη φωνή και ακουστική κιθάρα, την Αφροδίτη Ρήγα στα πλήκτρα, κρουστά και φωνητικά και τον Βουρδουμπά στα ντραμς. Με αυτή τη σύνθεση κυκλοφόρησαν το 2006 το άλμπουμ Το βλέμμα των ανθρώπων, που πήρε πολύ καλές κριτικές και θεωρείται από πολλούς η ωριμότερη δουλειά τους. Το 2008 αποχωρεί ο Μανδηλάς και το 2011 η Ρήγα, έτσι η σημερινή σύνθεση του συγκροτήματος είναι: Ν. Σπυρόπουλος (φωνή, κιθάρα), Β.Σπυρόπουλος (κιθάρα, φωνητικά), Β.Χάνος (μπάσο, φωνητικά) και Π. Βουρδουμπάς (τύμπανα).

Δισκογραφία

1. Φλου 1978 ΕΜΙ HARVEST
2. Νάυλον Ντέφια Και Ψόφια Κέφια 1982 EMI Columbia (14C 062-71251)
3. Ταξίδι Στο Κέντρο της Πόλης 1994 Minos-EMΙ (7243 4 80248 1 7)
4. Σε Τροχιά Με Απόκλιση 1997 ΕΜΕΠ Records
5. Το βλέμμα των ανθρώπων 2006 ΕΜΕΠ Records

Τραγούδια για τον Στράτο

Οι Άγιοι Ευστράτιος, Αυξέντιος, Ευγένιος, Μαρδάριος και Ορέστης μαρτύρησαν κατά το σκληρό διωγμό των χριστιανών επί Διοκλητιανού.Ο Ευστράτιος, που ήταν ανώτερος αξιωματικός, συνελήφθη από το Δούκα Λυσία. Αυτός, αφού τον βασάνισε με τον πιο φρικτό τρόπο, έπειτα τον έστειλε στον έπαρχο Αγρικόλα. Φημισμένος αυτός για την ωμότητα του απέναντι στους χριστιανούς, έβαλε τον Ευστράτιο να βαδίσει με σιδερένια παπούτσια, που είχαν μέσα μυτερά καρφιά. Κατόπιν τον αποτελείωσε, αφού τον έριξε μέσα στη φωτιά.

Καλλιτέχνης: Νταλάρας Γιώργος

Album: Τα τραγούδια μας

Έτος: 1976

Στιχουργός: Λάδης Φώντας

Συνθέτης: Λοΐζος Μάνος

Από βραδίς το Στράτο

τον πιάσαν δυο καλοί

του λεν στο συνδικάτο

να πάει να γραφτεί

……………………………………

Πάρ’ το απόφαση βρε Στράτο

να γραφτείς στο συνδικάτο

https://youtu.be/LZEjleBDebs

Φώντας Λάδης

ΜΟΥΣΙΚΗ:  Μίκης  Θεοδωράκης,  ΣΤΙΧΟΙ:  Φώντας  Λάδης

ΕΡΜΗΝΕΙΑ:  Γιώργος Ζωγράφος

Γειά σου μάνα γειά σου Στράτο κι έχω είδηση καλή

τώρα δε δουλεύω κάτω στη στοά τη σκοτεινή.

Στέλνω μιά φωτογραφία που ‘βγαλα με τη στολή

είμαι μπρός στα μεταλλεία κι άλλοι δυό εργοδηγοί.

Η στιχουργός  Σώτια Τσώτου

Ο ΣΤΡΑΤΗΣ-1968

Μουσική: Κώστας Χατζής

Στίχοι: Σώτια Τσώτου

Πρώτη εκτέλεση: Κώστας Χατζής

Tα νιάτα του έφαγε ο Στρατής

στα ναυπηγεία ολημερίς

φτιάχνει τα πιο γερά σκαριά

να πάν’ οι άλλοι μακριά

να ταξιδέψουνε τη Γη

οι τυχεροί, οι τυχεροί.

Στράτος Παγιουμτζής

Στράτος Παγιουμτζής 1904-1971

Εμβληματικός τραγουδιστής της κλασσικής εποχής του ρεμπέτικου. Είπαν χαρακτηριστικά γι’ αυτόν ότι «στο λαιμό του είχε φωλιές από αηδόνια».

Γεννήθηκε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το 1904. Ήλθε στην Ελλάδα πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Από παιδί μπήκε στο μεροκάματο, αλλά το μεγάλο πάθος του ήταν το τραγούδι. Γρήγορα γνωρίστηκε με την πειραιώτικη παρέα του ρεμπέτικου. Μαζί με τους Μάρκο Βαμβακάρη, Ανέστη Δελιά και Γιώργο Μπάτη έφτιαξαν την πρώτη αμιγώς μπουζουξίδικη λαϊκή ορχήστρα. Ήταν γνωστή ως «Τετράς του Πειραιώς», στην καθαρευουσιάνικη εκδοχή του Μπάτη.

Το 1934 η κομπανία πρωτοεμφανίζεται στη μάντρα του Σαραντόπουλου, στην Ανάσταση του Πειραιά και γνωρίζει πολύ μεγάλη επιτυχία. Στην κομπανία τραγουδούν όλοι, όμως ο Στράτος είναι ο βασικός τραγουδιστής. Την ίδια χρονιά, ο Μάρκος ετοιμάζεται να ηχογραφήσει τον πρώτο του δίσκο. Ο Μάρκος πηγαίνει στην εταιρία για να παίξει τα τραγούδια του, αλλά όχι και να τα τραγουδήσει, καθώς η κομπανία είχε βασικό τραγουδιστή τον Στράτο και ο ίδιος δεν πίστευε στις φωνητικές του ικανότητες. Όμως, ο Σπύρος Περιστέρης, ο μαέστρος της εταιρίας, επιμένει να είναι ο Μάρκος ο ερμηνευτής των τραγουδιών του. Έτσι, δημιουργείται το εξής παράδοξο: Στο λαϊκό πάλκο τα τραγούδια του Μάρκου να ερμηνεύονται από το Στράτο και στη δισκογραφία από τον Μάρκο.

Την ίδια περίοδο εμφανίζεται στη δισκογραφία και ο Γιώργος Μπάτης. Ηχογραφεί πρώτα το τραγούδι «Μπάτης ο δερβίσης» και ετοιμάζεται να ηχογραφήσει το «Ζεϊμπεκάνο σπανιόλο». Η κομπανία προβάρει το τραγούδι, ο Μπάτης όμως δεν μπορεί να τραγουδήσει κι έτσι ηχογραφείται με τη φωνή του Στράτου. Ακολουθούν τα τραγούδια «Οι σφουγγαράδες» και «Μάγκες καραβοτσακισμένοι» και το 1936 ο Στράτος ερμηνεύει τραγούδια και του τέταρτου της παρέας, του Ανέστη Δελιά («Μάγκες πιάστε τα βουνά», «Τον άντρα σου και μένα» κ.ά.).

Στα πρώτα χρόνια της δισκογραφικής παρουσίας των Πειραιωτών ο Στράτος συμμετέχει στις περισσότερες ηχογραφήσεις, ακόμα κι όταν δεν τραγουδάει. Σε πολλά απ’ τα πρώτα τραγούδια του Μάρκου παίζει μπαγλαμά ή ποτηράκια, ενώ δεκάδες είναι οι δίσκοι όπου η φωνή του χαιρετίζει τους συμμετέχοντες στην ηχογράφηση («Γεια σου Μάρκο με τις ζωντανές σου τις πενιές σου», «Γεια σου Σπύρο μου με το μπουζουκάκι σου»). Καμιά φορά χαιρετίζει και τον εαυτό του! («Γεια σου και σένα ρε Στράτο με τον τζουρά σου»).

Στα μέσα της δεκαετίας του ’30 η φωνή του Στράτου Παγιουμτζή είναι ήδη μύθος. Από τότε αναφέρεται μόνο με το μικρό του όνομα, ακόμα και σε ετικέτες δίσκων. Το 1935 τον χρησιμοποιεί ως ερμηνευτή ο Βαγγέλης Παπάζογλου («Σαν εγύριζα απ’ την Πύλο») και από το 1937 και άλλοι μεγάλοι Μικρασιάτες δημιουργοί: Ο Παναγιώτης Τούντας («Περσεφόνη μου γλυκιά», «Είν’ ευτυχής ο άνθρωπος» κ.ά.), ο Κώστας Σκαρβέλης («Σε γελάσανε», «Ο κόσμος πλούτη λαχταρά» κ.ά.) και ο Σπύρος Περιστέρης («Θαλασσινό μεράκι», «Για σένα μαυρομάτα μου» κ.ά.).

Το 1938 ο Στράτος θα τραγουδήσει Μανώλη Χιώτη («Δε λες το ναι και συ») και μερικά απ’ τα καλύτερα τραγούδια του Μπαγιαντέρα («Γυρνώ σαν Νυχτερίδα», «Χατζηκυριάκειο»). Με τον Τσιτσάνη είχε γνωριστεί μερικούς μήνες νωρίτερα και μαζί του θα ξεκινήσει μια πολύχρονη συνεργασία. Δεκάδες πασίγνωστα τραγούδια του Τσιτσάνη πρωτοηχογραφήθηκαν με τη φωνή του Στράτου Παγιουμτζή, κάτι που δεν είναι καθόλου άσχετο με την επιτυχία τους.

Μετά την Κατοχή, ο Στράτος συνεχίζει τη συνεργασία του με τους παλιότερους λαϊκούς δημιουργούς (Μάρκο, Τσιτσάνη, Χιώτη κλπ.) και με νέους, όπως ο Απόστολος Καλδάρας («Πάνω σ’ ένα βράχο») και ο Γιώργος Μητσάκης («Μάγκας βγήκε για σεργιάνι»). Θα συνεχίσει στη δισκογραφία ως τα μέσα της δεκαετίας του ’50, οπότε με την άνθηση του αρχοντορεμπέτικου η καριέρα του θα πάρει την κατιούσα.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο Ζαμπέτας τον ξαναφέρνει στο προσκήνιο, εκμεταλλευόμενος τη μεγάλη του επιρροή στις εταιρίες. Ο Στράτος ηχογραφεί προπολεμικά ρεμπέτικα του Χατζηχρήστου, του Τσιτσάνη και άλλων δημιουργών, τον περίφημο αμανέ «Μινόρε του Στράτου» και τον ύμνο του Ολυμπιακού «Ολυμπιακέ μεγάλε, Ολυμπιακέ τρανέ» («Ολυμπιακέ μεγάλε, Ολυμπιακέ τρανέ / που εσάρωσες τη Σάντος, την ομάδα του Πελέ). Εκτός απ’ τη δισκογραφία, ο Στράτος επανέρχεται στα λαϊκά πάλκα, όπου δούλευε ασταμάτητα απ’ το 1934 έως το 1955.

Τον Οκτώβρη του 1971 καταφέρνει να βγάλει διαβατήριο (το 1937 είχε συλληφθεί για χρήση χασίς και πήγε εξορία) και να πάει στη Νέα Υόρκη. Δούλεψε στη «Σπηλιά», όπου αποθεωνόταν απ’ τους ομογενείς. Στις 16 Νοεμβρίου 1971 «έσβησε» πάνω στο πάλκο, σε ηλικία 67 ετών. Για να τον γυρίσουν στην πατρίδα και να τον κηδέψουν, χρειάστηκε να γίνει έρανος από παλιούς φίλους και συνεργάτες του, ενώ τα έξοδα της κηδείας κάλυψε ο Γιώργος Ζαμπέτας. www.sansimera.gr/biographies/308

Τραγούδια για τον Λευτέρη-Ελευθερία

Ιερωμένος και μάρτυρας (ιερομάρτυρας) της Χριστιανικής Εκκλησίας είναι ο Άγιος Ελευθέριος. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 15 Δεκεμβρίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία και στις 18 Απριλίου από την Καθολική Εκκλησία. Στη Ελλάδα, ο άγιος Ελευθέριος θεωρείται προστάτης των εγκύων γυναικών. Πολλές επίτοκοι γυναίκες επικαλούνται τη βοήθεια του και ακουμπούν το εικονισματάκι του αγίου πάνω τους για τους δώσει «καλή λευτεριά».

“ΔΙΠΛΟΠΕΝΙΕΣ” 1965

Όταν ένας Δημήτρης Παπαμιχαήλ (Λευτέρης στην περίπτωση μας) μιλάει στην καρδιά μιας κοπέλας και γίνονται ζευγάρι με παπά και με κουμπάρο, όταν ένα μπουζούκι μιλάει για την δύναμη της αγάπης και την σκηνοθετική υπογραφή στην ταινία την βάζει ο Γιώργος Σκαλενάκης, τότε ο τίτλος της ταινίας δεν μπορεί παρά να είναι «ΔΙΠΛΟΠΕΝΙΕΣ».

Το 1965 παρουσιάζεται στην μεγάλη οθόνη το αγαπημένο ζευγάρι του ελληνικού κινηματογράφου, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ και η Αλίκη Βουγιουκλάκη σε ένα μιούζικαλ που χαρακτηρίστηκε ‘ως γνήσιο ελληνικό’ στο είδος του.

Το σενάριο του Αλέκου Σακελλάριου στηρίζεται στην ιδέα της απρόσμενης επιτυχίας ενός οικοδόμου στο λαϊκό τραγούδι πράγμα που δηλητηριάζει την οικογενειακή του επιτυχία. Οι Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης βασίζονται στην τέλεια γνώση της κινηματογραφικής τεχνικής του Γ. Σκαλενάκη και παρουσιάζουν μια κεφάτη ταινία η οποία συμμετέχει και στο Φεστιβάλ Σαν Σεμπαστιάν το 1966.

Δροσερό και ευχάριστο μα το σπουδαιότερο, οι «διπλοπενιές» πρόκειται για ένα πέρα για πέρα Ελληνικό μιούζικαλ, ένα μιούζικαλ που έκανε την αρχή για να παρουσιάζονται «ζεϊμπέκικα» κάτω από την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό. Έχοντας τον πρώτο λόγο στην μουσική επένδυση ο Σταύρος Ξαρχάκος(Στίχοι Νίκος Γκάτσος) κάνει το δικό του Θαύμα με τραγούδια και νότες που θα μείνουν στο Ελληνικό πεντάγραμμο ως μερικά απ τα λαϊκά διαμάντια. «Στην αμμουδιά μου κλέψανε την βάρκα και δεν θα ‘ρθω να πάμε απόψε τσάρκα, στον ουρανό με γέλασε το αστέρι και δεν θα βρω το σπίτι σου Λευτέρη», «μάτια βουρκωμένα παραπονεμένα», «με τι καρδιά να σε αποχαιρετήσω, με τι καρδιά τραγούδι να σου πω», «γειτονιά ο δρόμος σου στενός» είναι κομμάτια που πολλές φορές σιγοτραγουδάμε όλοι μας.

‘’Χρόνια πολλά στον Πρόεδρο Λευτέρη Παπαδόπουλο’’

Λευτέρης Παπαδόπουλος

Γεννήθηκα στην Aθήνα το Nοέμβριο του 1935. Oι γονείς μου πρόσφυγες. O πατέρας μου από το Mιχαλίτσι της Προύσσας –ορφάνεψε μικρός και τον πήραν στο ορφανοτροφείο της Πριγκίπου, απ’ όπου τον έδιωξαν στην Eλλάδα με την ανταλλαγή το 1924– και η μητέρα μου από ένα χωριό (Πακάνσκι) κοντά στο Nοβοροσίσκ της Pωσίας. O πατέρας μου τέλειωσε το δημοτικό και έμαθε και τέχνη: τσαγκάρης. H μητέρα μου ήταν αναλφάβητη, αλλά γύρω στα εξήντα της έμαθε μόνη της να διαβάζει και να γράφει, γιατί «ντρεπότανε να ’ναι αγράμματη».

Mεγάλωσα σε μιαν αυλή. Φωκαίας 18. Kάτω από την πλατεία Κυριακού (Bικτωρίας). H αυλή είχε οχτώ δωμάτια, μια βρύση και ένα κοινόχρηστο αποχωρητήριο. Kάθε δωμάτιο και μια οικογένεια. Mε τρία και τέσσερα άτομα η καθεμιά. «Aρχηγοί» των οικογενειών, μεροκαματιάρηδες. Mαραγκοί, χτίστες, τσαγκαράδες, υδραυλικοί, αρτεργάτες, σερβιτόροι, γιαουρτάδες. Ό,τι ξέρω από τον κόσμο μού τα ’μαθαν αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι και, φυσικά, οι γονείς μου.

Tελείωσα το B’ Γυμνάσιο, μπήκα στο Πανεπιστήμιο (Nομική Aθηνών), αλλά το παράτησα στο τρίτο έτος, γιατί μπλέχτηκα με τη δημοσιογραφία. Aπό το 1959 εργάζομαι στα Nέα: ρεπόρτερ, υπεύθυνος ύλης, υπεύθυνος ελεύθερου ρεπορτάζ, βοηθός αρχισυντάκτη, αρχισυντάκτης. Tα τελευταία τριάντα χρόνια είμαι ο χρονογράφος της εφημερίδας.

Tο 1963 καταπιάστηκα με το τραγούδι. Έγραψα τους στίχους 1.200 τραγουδιών ως τώρα. Συνεργάτες μου, μουσικοί, οι καλύτεροι: Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Λοΐζος, Λεοντής, Mαρκόπουλος, Mούτσης, Σπανός, Kουγιουμτζής, Kαλδάρας, Xατζηνάσιος, Πλέσσας, Nικολόπουλος, Πολυκανδριώτης κ.ά. Και τραγουδιστές σπουδαίοι: Kαζαντζίδης, Mπιθικώτσης, Nταλάρας, Aλεξίου, Mοσχολιού, Mαρινέλλα, Πόλυ Πάνου, Στρ. Διονυσίου, Mητσιάς, Γαλάνη, Kαλατζής, Mητροπάνος, Παπακωνσταντίνου, Kόκοτας, Πουλόπουλος κι ένα σωρό ακόμα.

Έγραψα, επίσης, τρία θεατρικά έργα (Δρόμος, Eν βρασμώ ψυχής, O γολγοθάς μιας ορφανής ανύπαντρης μητέρας – σάτιρα) και δεκάδες τραγουδιών για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Tέλος, δούλεψα πολύ και στην τηλεόραση, με δικές μου εκπομπές: Ώρα για τραγούδι, Eν αρχή ην ο λόγος, H άλλη μεριά του φεγγαριού, Mακρινές φιλίες. Φυσικά, πολλά από τα κείμενά μου πήραν και το δρόμο του τυπογραφείου. Mόνο στον Kαστανιώτη, έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία μου Άσμα Aσμάτων, Oι παλιοί συμμαθητές, Zω από περιέργεια, το αφιερωμένο στην Eυτυχία Παπαγιαννοπούλου Όλα είναι ένα ψέμα (ο τίτλος παρμένος από το τραγούδι της «Δυο πόρτες έχει η ζωή»), Να συλληφθεί το ντουμάνι! και Eίναι γλεντζές, πίνει γάλα.

Έχω έναν αδελφό, τον Γιάννη, δύο παιδιά, τον Nότη (δημοσιογράφο) και την Yακίνθη (φοιτήτρια στη Θεατρολογία του Πανεπιστημίου της Aθήνας), και δύο εγγόνια: τη Mαρία-Nεφέλη και τον Λευτεράκη. Γυναίκα μου είναι η σκηνοθέτις Pάια Mουζενίδου.

Από τις Εκδόσεις Καστανιώτη

Κάπου εδώ τελειώνει η σημερινή μας επικοινωνία.ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ σε όσους εορτάζουν …

Ευχαριστούμε  όσους μας δάνεισαν τις γνώσεις και το ταλέντο τους

Ευχαριστούμε το Lavriaki.gr για την φιλοξενία

Την επόμενη εβδομάδα ξανά εδώ

Και μέχρι τότε ; Καλές γιορτές σε όλους

Α Ν Α Τ Ο Λ Ι Κ Α   Τ Η Σ   Α Τ Τ Ι Κ Η Σ

Με τον Χρήστο Προμοίρα