Χριστούγεννα- Πρωτούγεννα Του Χρήστου Προμοίρα

20/12/2017

Άρχισα να τραγουδώ τα κάλαντα από την προσχολική ηλικία. Οι γονείς μου , μου θύμιζαν τους στίχους. Ολόκληρα κατεβατά μάθαινα απ’ έξω, τα οποία σπανίως μου χρειάστηκαν αφού από την δεύτερη στροφή με διέκοπταν με την κλασική φράση ‘’Και του χρόνου’’ δίνοντας μου ένα κέρμα μαζί με ένα μελομακάρονο.

Βέβαια τις περισσότερες φορές πηγαίναμε παρέες.

Ξύπνημα πρωί -πρωί . Παλτό ή μπουφάν , κασκόλ, γυαλισμένα τριγωνάκια και δρόμο.

-Να τα πούμε;

-Πες τε τα- πες τε τα!!!

Παραμονή Χριστουγέννων 196…, 197… και να ‘μαστε,οι νεαροί καλαντιστές σε σπίτια συγγενών , φίλων , γειτόνων, στα μαγαζιά και στα δημόσια κτήρια ζωντανεύοντας την ζωγραφιά του Λύτρα σχεδόν σε όλη την πόλη. Σχεδόν σε όλη τη χώρα!!!

Νικηφόρος Λύτρας-Κάλαντα

Τα κάλαντα ίσως είναι ένα από τα λίγα έθιμα που διατηρούνται αναλλοίωτα ακόμα και σήμερα σε πολλές περιοχές της χώρας. Είναι συνδεδεμένα, κυρίως, με τις μεγάλες γιορτές του Δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια). Μέσα από το τραγούδι οι μικροί και μεγάλοι «καλαντιστές» (τραγουδιστές των καλάντων) εξιστορούν τα γεγονότα των ημερών και παινεύουν τον οικοδεσπότη, την κυρά και το σπίτι. Τα κάλαντα είναι ένα αρκετά παλιό έθιμο και πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα.

Στην Αρχαία Ελλάδα, συναντάμε κείμενα καλάντων παρόμοια με τα σημερινά με παινέματα για τον «αφέντη» του σπιτιού και για την ευημερία του νοικοκυριού. Την εποχή εκείνη τα παιδιά τραγουδούσαν τα κάλαντα κρατώντας ένα ομοίωμα καραβιού για τον θεό Διόνυσο. Κάποιες φορές κρατούσαν και ένα κλαδί ελιάς ή δάφνης στο οποίο κρεμούσαν τις προσφορές των νοικοκύρηδων.

Από το 2ο μισό του 2ου αι π.Χ. γιορταζόταν η αρχή του νέου χρόνου τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου. Σύμφωνα με μια παράδοση, η Ρώμη σώθηκε από τρεις αδελφούς, τον Κάλανδο, τον Νόννο και τον Ειδό, που ανέλαβαν να θρέψουν τους κατοίκους της. Ο πρώτος για το χρονικό διάστημα 12 ημερών που ονομάστηκε «Καλάνδας», ο δεύτερος για τις επόμενες 10 μέρες που τις είπαν «Νόννας» και ο τρίτος για τις τελευταίες 8, τις Ειδούς.

Με το πέρασμα του χρόνου οι δυο γιορτές επισκιάστηκαν από την πρώτη και έτσι έμεινε η γιορτή των καλένδων ως μεγάλη εορτή και οι άλλες δυο ξεχάστηκαν πολύ πριν την εμφάνιση των χριστιανικών εορτών. Κατά τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια, τα κάλαντα-άσματα δημιουργήθηκαν μέσα από την ανάγκη υπενθύμισης του περιεχομένου των εορτών και των συνηθειών που σχετίζονται με αυτές.

Οι γιορτές του Δωδεκαήμερου

Όταν ανέλαβε ο Κωνσταντίνος ο Α’ τον θρόνο στο Βυζάντιο προσπάθησε να βρει κοινά σημεία ανάμεσα στις ειδωλολατρικές και τις χριστιανικές εορτές, έτσι ώστε η αντικατάσταση τους να είναι ομαλή. Ως αποτέλεσμα, τα Χριστούγεννα τοποθετήθηκαν την 25η Δεκεμβρίου ως αντικατάσταση της γιορτής του Αήτητου Ήλιου ή αλλιώς Μίθρα, που συμβόλιζε την αύξηση του φωτός της ημέρας, η Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου ακολουθώντας την εορτή των καλένδων* και τα Φώτα στις 6 Ιανουαρίου, την ημέρα που στην Αλεξάνδρεια γιόρταζαν τα γενέθλια του θεού Χρόνου.

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Βυζαντίου

Άναρχος Θεός καταβέβηκεν και εν τη Παρθένω κατώκησεν
Βασιλεύς των όλων και Κύριος, ήλθε τον Αδάμ αναπλάσασθαί
Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρεσθε, τάξεις των αγγέλων ευφραίνεσθε
Δέξαι Βηθλεεμ τον Δεσπότην σου, Βασιλέα πάντω και Κύριον
Εξ ανατολών Μάγοι έρχονται, δώρα προσκομίζοντες άξια
Ζητούν προσκυνήσαι τον Κύριον, τον εν τω σπηλαίω τικτόμενον
Ήνεγγεν αστήρν μάγους οδηγών, ένδον του σπηλαίου εκόμισεν
Θεός, βασιλεύς προαιώνιος, τίκτεται εκ κόρης Θεόπαιδος
Ιδών ο Ηρώδης ως έμαθεν, όλω εξεπλάγη ο δείλαιος
Κράζει και βοά προς τους ιερείς, τους δοξολογούντας τον Κύριον
Λέγετε σοφοί και διδάκαλοι άρα που γεννάται ο Κύριος;
Μέγα και φρικτόν το τεράστιον, ο εν ουρανοίς επεδήμησεν
Νύκτα Ιωσήφ ρήμα ήκουσε, άγγελος Κυρίου ελάλησεν
Ξένον και παράδοξον άκουσμα και η συγκατάβασις άρρητος
Ο μακροθυμίσας και εύσπλαχνος, πάντων υπομένει τα πταίσματα
Πάλιν ουρανοί ανεώχθησαν άγγλοι αυτού ανυμνήτωσαν
Ρήτορες ελθόντες προσέπεσον βασιλέα μέγαν και ένδοξον
Σήμερον η κτίσις αγάλλεται και πανηγύρίζει κι ευφραίνεται
Τάξεις των αγγέλων εξέστησαν επί το παράδοξον θέαμα
Ύμνους και δεήσεις ανέμελπον των πάντων δεσπότην και άνακτα
Φως εν τω σπηλαίω ανέτειλε και τοις εν τω σκότει επέλαμψε
Χαίρουσα η φύσις αγάλλεται και πανηγυρίζει κι ευφραίνεται
Ψάλλοντες Χριστόν, τον Θεόν ημών, τον εν τω σπηλαίω τικτόμενον
Ω Παρθενομήτορ και Δέσποινα, σώζε του εις Σε καταφεύγοντας.

Τα κάλαντα

Τα μορφολογικά στοιχεία των καλάντων παραπέμπουν σε εκείνα των δημοτικών τραγουδιών τόσο στην μουσική όσο και στα λόγια. Οι στίχοι τους εξιστορούν τα θρησκευτικά γεγονότα των ημερών (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια) με λεξιλόγιο λόγιο αλλά και λαϊκό. Η μουσική που τα συνοδεύει είναι απλή και ευχάριστη, ποικίλλει όμως ανά περιοχή υιοθετώντας στοιχεία από την παράδοση της εκάστοτε περιοχής.

Η ονομασία τους προέρχεται από τη λατινική λέξη «calenda», που σημαίνει αρχή του μήνα, η οποία διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα «καλώ». Το δε γνωστό «εις τας ελληνικάς καλένδας» είναι ίσον με το «ουδέποτε», γιατί οι Έλληνες δεν είχαν καλένδας», αλλά μόνον οι Ρωμαίοι.

Αναλλοίωτο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου εθίμου είναι και το γνωστό σε όλους φιλοδώρημα, το οποίο σήμερα είναι συνήθως κάποιο χρηματικό ποσό. Παλαιότερα, όμως, ήταν κυρίως φαγώσιμα, όπως γλυκά, πίτες, αυγά, λουκάνικα, κότες, αμύγδαλα, ρόδια, κρασί, τραχανάς, αλεύρι κ.ά. Ακριβώς για αυτό οι καλαντιστές προσπαθούσαν να πουν όσο το δυνατόν περισσότερα και καλύτερα παινέματα, ώστε να πάρουν και καλύτερο φιλοδώρημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κάλαντα όλων των νησιών, όπου οι καλαντιστές αφιέρωναν περισσότερο χρόνο από το τραγούδι τους για να παινέσουν, παρά για εξιστορήσουν τα γεγονότα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πολυάριθμες παραλλαγές καλάντων που υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. Σχεδόν κάθε περιοχή, κάθε νησί, πολλές φορές και κάθε χωριό έχει τα δικά του, ξεχωριστά κάλαντα. Οι στίχοι διαμορφώνονται ανάλογα με τις διαλέκτους και τα ιδιώματα της κάθε περιοχής και η μουσική ανάλογα με την παράδοση του κάθε τόπου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι περιοχές των Επτανήσων, της Θράκης, των Επτανήσων, της Ηπείρου, των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων, του Πόντου, της Κρήτης και της Μικρά Ασίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα παλαιότερα χρόνια τα κάλαντα δεν τραγουδιόντουσαν μόνο, αλλά και παίζονταν από παραδοσιακούς οργανοπαίκτες. Για αυτό τον λόγο, πολλές φορές θύμιζαν περισσότερο παραδοσιακά τραγούδια, παρά κάλαντα.

Ήρθε η ώρα όμως να δώσουμε το λόγο στο λαϊκό μας ποιητή…
Να μερικά από τα παραδοσιακά Χριστουγεννιάτικα κάλαντα του τόπου μας, τα οποία ντύνουν γλυκές μελωδίες, που δυστυχώς το χαρτί δεν μπορεί να τις αποδώσει. Ας απολαύσουμε τουλάχιστον τους καλοπλεγμένους στίχους και όσοι ενδιαφέρονται θα βρουν σίγουρα στις δισκοθήκες των καταστημάτων ηχογραφήματα καλάντων…για να μεταφερθούν πιο όμορφα στο πνεύμα των Χριστουγέννων, μέσω της γιορτινής τους μελωδίας.

Στρατιώτες καλαντιστές στην Τρίπολη

Μωραΐτικα Κάλαντα- Στίχοι

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα,

πρώτη γιορτή του χρόνου

για βγάτε, διέτε,μάθετε

πως ο Χριστός γεννάται.

Γεννάται κι ανατρέφεται

με μέλι και με γάλα,

το μέλι τρών΄ οι άρχοντες,

το γάλα οι αφεντάδες

και το μελισσοβότανο

να νίβονται οι κυράδες

……………………………..
………………………………

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε

να φάμε και να πιούμε,

παρά σας αγαπούσαμε

κι ήρθαμε να σας δούμε.

Δώστε μας και τον κόκορα,

δώστε μας και την κότα,

δώστε μας και πέντ΄ έξι αυγά

να πάμε σ΄ άλλη πόρτα.

https://youtu.be/JiGPybBnMz4

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Θράκης

Χριστός γεννιέται, χαρά στον κόσμο,
χαρά στον κόσμο, στα παλικάρια.

Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες,
η Παναγιά μας, κοιλοπονούσε.

Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε,
τους αρχαγγέλους, τους ιεράρχες.

Σεις αρχάγγελοι και ιεράρχες,
στη Σμύρνη πηγαίνετε, μαμές να φέρτε……

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Κρήτης

Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη θεία Γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται χαίρετ’ η φύσις όλη.

Εντός σπηλαίων τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα,
και κρουσταλίδα του γιαλού και πάχνη από τα δέντρα.

Aπου τον έχεις τον υιό το μοσχοκανακάρη,
λούζεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολείο τον πέμπεις.

Κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ’ ένα χρυσό βεργάλι,
και η κυρά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι…

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Πόντου

Χριστός γεννέθεν, χαρά σ’όν κόσμον,
α, καλή ώρα καλήν ημέραν,
α, καλόν παιδίν οψέ γεννέθεν,
οψε γεννέθεν, ουρανεστάθεν.

Τον εγέννησεν η Παναΐα,
τον ανέσταισεν Αειπαρθένος,
εκαβάλλκεψεν χρυσόν πουλάριν,
εκατήβεν στο σταυροδρόμιν…

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Αιγαίου

Κάτω στα Ιεροσόλυμα,
στης Βηθλεέμ την πόλη,
εκεί δεντρί δεν ήτανε,
δεντρί ξεφανερώθη.

Κι ανάμεσα στους κλώνους του,
αγγέλοι κι αρχαγγέλοι,
κι ο Μιχαήλ Αρχάγγελος,
ξεφτερουγά και λέει.

Χριστέ, για δώσ’ μου τα κλειδιά,
και τα χρυσά κλειδάκια,
ν’ ανοίξω τον παράδεισο,
να μπω σε περιβόλι…

Καλαντιστές στην Κύθνο

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Κυκλάδων

Για σένα κόρη όμορφη ήρθαμε να τα πούμε,
και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,
και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.

Αν έχεις κόρη όμορφη βάλε τη στο τσιμπίδι,
και κρέμασε την αψηλά να μην τη φαν οι ψύλλοι.

……………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………….

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,
και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Ηπείρου

Ελάτε εδώ γειτόνισσες,
και εσείς γειτονοπούλες,
τα σπάργανα να φτιάξουμε,
και το Χριστό ν’ αλλάξουμε.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ. (δις)

Να πάμε να γυρίσουμε,
και βάγια να σκορπίσουμε,
να βρούμε και την Παναγιά,
οπού μας φέρνει τη χαρά.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ. (δις)

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Μακεδονίας

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα,
τώρα Χριστός γιννιέτι. (δις)

Γιννιέται κι βαφτίζιτι,
στους ουρανούς απάνου. (δις)

Όλοι οι Αγγέλοι χαίρουντι,
κι όλοι δοξολογιούντι. (δις)

Και τα δαιμόνια σκάζουνε,
και σκάζουν και πλαντάζουν. (δις)

Σε τούτο το σπίτι πού ‘ρθαμε,
μι μάρμαρου στρουμένου. (δις)

Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Κέρκυρας

Σήμερα οι μάγοι έρχονται,
στη χώρα του Ηρώδη.
Σήμερα οι μάγοι έρχονται,
στη χώρα του Ηρώδη.

Και ο Ηρώδης ταραχθείς,
έγινε θηριώδης…

Τα κάλαντα στην παλιά ελληνική επαρχία

Σύνοψη του βιβλίου “Φρικαντέλα: Η μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα” του Ευγένιου Τριβιζά

Η µάγισσα Φρικαντέλα µισεί αφάνταστα όλα τα καλά. Δε χορεύει καλαµατιανό. Χορεύει µόνο κακαµατιανό. Δεν τρώει ποτέ της καλαµαράκια. Τρώει µόνο κακαµαράκια. Δεν πίνει πορτοκαλάδα, µόνο πορτοκακάδα. Αλλά, πάνω απ’ όλα, µισεί τα κάλαντα. Όταν, λοιπόν, παραµονές πρωτοχρονιάς ακούει τα παιδιά της γειτονιάς να τραγουδάνε τα κάλαντα, γίνεται έξω φρενών, τους κλέβει τις φωνές τους και τις φυλακίζει σε µπαλόνια. Η απολαυστική περιπέτεια συνεχίζεται στους χιονισµένους δρόµους της πόλης και στο κάστρο της µάγισσας, στα µαγικά δωµάτια του οποίου, τα παιδιά µε επικεφαλής τον τετραπέρατο Σεβαστιανό Μπισµπικούκη αναζητούν τα µπαλόνια µε τις κλεµµένες φωνές τους.

Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα παράρτηµα µε τα κάλαντα από διάφορα µέρη της Ελλάδας και από ένα τριγωνάκι που τα παιδιά µπορούν να το χρησιµοποιήσουν για να ζωντανέψουν το παραµύθι µε τις δικές τους φωνές.

Ας μην μας διαφεύγει ότι ένας ακόμη τρόπος να έρθουμε πιο κοντά με τα παιδιά μας αλλά και με τους έφηβους που έχουμε σπίτι είναι σίγουρα ένα παραμυθί ή ένα βιβλίο γύρω από την αγαπημένη γιορτή μικρών και μεγάλων που είναι φυσικά τα Χριστούγεννα!

Ακούστε τον θεσπέσιο χριστουγεννιάτικο ύμνο από την φωνή του Νίκου Ξυλούρη…

‘’Η Παρθένος σήμερον, τον υπερούσιον τίκτει, και η γη το σπήλαιον, τω απροσίτω προσάγει.

Άγγελοι, μετά ποιμένων δοξολογούσι.

Μάγοι δε, μετά αστέρος οδοιπορούσι.

Δι’ ημάς γαρ εγεννήθη, παιδίον νέον, ο προ αιώνων Θεός.’’

Η Προέλευση του Εορτασμού των Χριστουγέννων

Στα μέσα του χειμώνα συνηθίζονταν διάφοροι εορτασμοί, ακόμα και πριν αρχίσει ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου.
Τα Χριστούγεννα ήταν αρχικά μία κινητή γιορτή που εορταζόταν σε πολλές διαφορετικές στιγμές κατά τη διάρκεια του έτους. Η επιλογή της 25ης Δεκεμβρίου έγινε από τον Πάπα Ιούλιο τον Α, τον 4ο μ.Χ. αιώνα επειδή η συγκεκριμένη ημερομηνία συνέπεφτε με τα ειδωλολατρικά τελετουργικά για το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, ή την Επιστροφή του Ηλιου. Η πρόθεσή του ήταν να αντικατασταθεί ο ειδωλολατρικός εορτασμός από τον Χριστιανικό. Το 1752, αφαιρέθηκαν 11 ημέρες από το έτος, όταν έγινε η αλλαγή από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο.

Κατά συνέπεια, η ημερομηνία της 25ης Δεκεμβρίου μετακινήθηκε κατά 11 ημέρες. Κάποια τμήματα της Χριστιανικής εκκλησίας, οι λεγόμενοι παλαιοημερολογίτες, γιορτάζουν ακόμα και σήμερα τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου (25 Δεκεμβρίου με το Ιουλιανό ημερολόγιο).

Πολλές από τις παραδόσεις που συνδέονται με τα Χριστούγεννα (ανταλλαγή δώρων, στολισμοί, κάλαντα, Χριστουγεννιάτικο δέντρο) έχουν τις ρίζες τους σε παλαιότερες θρησκείες.

Σε σχέση με την ανταλλαγή δώρων και το σπαρταριστό επεισόδιο των ‘’ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΩΝ’’ από την δεκαετία του ‘90

Δένδρο των Χριστουγέννων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδια

Το δέντρο των Χριστουγέννων ή χριστουγεννιάτικο δέντρο απoτελεί σήμερα ένα διεθνές χριστουγεννιάτικο έθιμο. Ως Χριστουγεννιάτικο σύμβολο – έθιμο φέρεται από τον 8ο αιώνα, όταν ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε περί το 750 να εξαλείψει την μέχρι τότε αποδιδόμενη ιερότητα των “ειδωλολατρών” στην βελανιδιά αντικαθιστώντας την με το έλατο δηλαδή το δένδρο των Χριστουγέννων.

Τα χριστουγεννιάτικα δένδρα μπορεί να είναι είτε φυσικά, κυρίως έλατα, είτε τεχνητά των οποίων η παραγωγή είναι σημαντική. Οι δε βιοτεχνίες παραγωγής χριστουγεννιάτικων στολιδιών είναι επίσης πολύ σημαντικές. Η υλοτομία των φυσικών δένδρων για τις ανάγκες του εθίμου γίνεται πάντα από συγκεκριμένα δενδρόφυτα μέρη και μετά από σχετική άδεια του κατά τόπο αρμόδιου Δασαρχείου.

Τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα δένδρα στον κόσμο είναι αυτά που στολίζονται στο Μπάκιγχαμ Πάλας στο Λονδίνο και στον Λευκό Οίκο στις ΗΠΑ. Σημειώνεται ότι σήμερα για λόγους εμπορίου τέτοια δένδρα, κατά την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων, στολίζονται και σε χώρες μη χριστιανικές.Το ακριβότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο σήμερα (2010) στον κόσμο είναι αυτό που φέρεται στο ξενοδοχείο Εμιρέιτς Παλάς στο Άμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, όπου όλα τα στολίδια του είναι πραγματικά πανάκριβα κοσμήματα με πολύτιμες πέτρες πάνω τους που διατίθενται προς πώληση, η συνολική αξία των οποίων φθάνει τα 11 εκατομμύρια δολάρια.

Αντίστοιχο καθαρά ελληνικό παραδοσιακό έθιμο αποτελεί το στολισμένο καραβάκι.

Χριστουγεννιάτικο Ναύπλιο

Ρίζες από την Ανατολή

Σε χειρόγραφο του Βρετανικού Μουσείου, του 13ου αιώνα, αναφέρεται πως το έτος 512 ο αυτοκράτορας Αναστάσιος Α΄ έκτισε ένα Ναό στο Tur Abdyn της Συρίας στον οποίο προσέφερε δύο ορειχάλκινα δένδρα στημένα εκατέρωθεν της Ωραίας Πύλης του Ιερού Βήματος, τα οποία είχαν θέσεις για φώτα. Επίσης και στον Ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν επί Βυζαντίου, στο επιστύλιο του τέμπλου, μεταλλικά δένδρα σε σχήμα κώνου (πυρσόμορφα δένδρα) όμοια με κυπαρίσσια, όπου αντί για καρπούς έφεραν φώτα σε σχήμα κωνοειδές. Βεβαιώνεται επιπλέον η χρήση πολυκάνδηλων σε σχήμα δένδρου σε όλο τον Ναό. Μάλιστα σε διάφορα μέρη όπως στο Λιτόχωρο Πιερίας και τα Επτάνησα στόλιζαν δένδρα στο μέσο των Εκκλησιών με φρούτα ή και καρπούς. Στην Καππαδοκία στόλιζαν μέσα στα σπίτια κατά το Δωδεκαήμερο κλαδιά κωνοφόρων ή άλλων δένδρων με ξηρούς καρπούς και αυτοσχέδια στολίδια.

Η Χριστουγεννιάτικη Κάρτα

Οι Χριστουγεννιάτικες και Πρωτοχρονιάτικες κάρτες, αγγελιοφόροι ευχών και μηνυμάτων, αποτελούν αναπόσπαστο συμπλήρωμα των Εορτών.

Στις κάρτες απεικονίζονται κατά κύριο λόγο η γέννηση του Χριστού με τη φάτνη, οι τρεις μάγοι με τα δώρα, άγγελοι και αστέρια. Το στερεότυπο κείμενο ευχών στις κάρτες είναι το “Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισμένος ο Καινούριος Χρόνος”.

Το έθιμο της αποστολή δώρων και άλλων γουριών τις άγιες μέρες των Χριστουγέννων συνηθιζόταν στην καλή κοινωνία από την εποχή του Μεσαίωνα. Μαθαίνουμε ότι ήταν της μόδας τότε να στολίζονται τα αριστοκρατικά σαλόνια με ξυλόγλυπτες θρησκευτικές παραστάσεις που έφερναν μαζί τους οι καλεσμένοι στο εορταστικό δείπνο. Για τους συγγενείς που βρίσκονταν σε άλλες πόλεις, οι παραγγελίες για τα ξυλόγλυπτα έργα συνοδεύονταν πάντα με διεύθυνση αποστολής, για να ταχυδρομηθούν εγκαίρως.

Περίτεχνες παραστάσεις με ευχές για τύχη και καλή υγεία στην οικογένεια του παραλήπτη συνόδευαν το δέμα με τα δώρα του αποστολέα.

Έτσι, σιγά-σιγά φτάσαμε μέχρι το 1843, όταν ο Callcott Horsley από την Αγγλία, έλαβε εντολή από τον Sir Henry Cole για να σχεδιάσει μια πρωτότυπη παράσταση επάνω σε εύχρηστο υλικό, σε 1.000 αντίτυπα. Η εικόνα περιλάμβανε ένα σκηνικό βικτωριανού χαρακτήρα που έδειχνε μια οικογένεια γύρω από το γιορτινό τραπέζι, ενώ γύρω υπήρχαν μικρότερες παραστάσεις, όπως μια άμαξα φορτωμένη με δώρα και άλλα σχετικά, μαζί με ένα κείμενο που έγραφε ‘Χαρούμενα Χριστούγεννα και Ευτυχισμένο το Νέο Έτος΄. Η εικόνα αυτή, φτιάχτηκε με τη μέθοδο της λιθογραφίας, σε σκούρα σέπια, επάνω σε χοντρό χαρτόνι και οι λεπτομέρειές της ζωγραφίστηκαν με το χέρι, ενώ στο κάτω μέρος έφερε την υπογραφή του ίδιου του Sir Henry Cole, ο οποίος στη συνέχεια ανέλαβε να πουλήσει την κάρτα, και να αφιερώσει τα έσοδα για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Την πατρότητά της, όμως, διεκδικεί και ο William Endley, ο οποίος φέρεται ως ο σχεδιαστής της πρώτης κάρτας το 1842, που βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο.

Στις ΗΠΑ, ο κύριος Pease, ιδιοκτήτης ενός καταστήματος στο Albany της Ν. Υόρκης, κατασκεύασε στα μέσα του 19ου αιώνα μία κάρτα με «Χριστουγεννιάτικες ευχές από το μεγάλο κατάστημα του Pease, το ναό της μόδας».

Η Δανία θεωρείται ότι είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις καρτών. Διακινεί κάθε χρόνο 50.000.000 κάρτες. Στην Ελλάδα οι κάρτες παρουσιάστηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα από Έλληνες μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στην Αυστραλία.

Στις μέρες μας, οι ηλεκτρονικές διαδικτυακές κάρτες έχουν αντικαταστήσει τις παραδοσιακές χάρτινες κάρτες, ενώ επιτρέπουν την άμεση και χωρίς τη γνωστή καθυστέρηση του συμβατικού ταχυδρομείου αποστολή των γιορτινών ευχών σας στα αγαπημένα σας πρόσωπα.

Παλιά κάρτα Ολυμπιακού Λαυρίου

Κάρτες δεκαετίας 1960-‘70

https://youtu.be/VhcTQ7PxtEA

Και με τον μικρό τυμπανιστή σε μια από τις πλέον αξιόπιστες και ευαίσθητες ελληνικές διασκευές σε στίχους Πάνου Φαλάρα με τον Γιάννη Βογιατζή κλείνουμε τη σημερινή μας Χριστουγεννιάτικη επικοινωνία

Χρόνια πολλά σ’ αυτούς που εορτάζουν και είναι αρκετοί (Χρήστος, Χριστίνα, Μανώλης, Εμμανουέλλα, Στέφανος & Στεφανία)

Καλές γιορτές σε όλους

Ευχαριστούμε το Lavriaki.gr για την φιλοξενία

Ευχαριστούμε όσους άμεσα ή έμμεσα μας βοήθησαν κι αυτή τη φορά

Και μέχρι την άλλη εβδομάδα…

Ότι καλύτερο!!!