Οι ορφανοί καταυλισμοί των Κούρδων στο Λαύριο
Εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο ο ιστορικός προσφυγικός καταυλισμός στο Λαύριο είναι σαν να μην υπάρχει – για το κράτος και τους επίσημους θεσμούς.
Η παλιότερη εν λειτουργία δομή προσφύγων, που ιδρύθηκε το 1947, έχει πάψει να χρηματοδοτείται από το ελληνικό κράτος από το 2016. Για ένα διάστημα λειτούργησε με ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ τον Μάιο του 2017 αποχώρησε οριστικά ο Ερυθρός Σταυρός που διαχειριζόταν το κέντρο, καθώς το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής αρνήθηκε να το εντάξει στις μόνιμες δομές.
Κι όμως, στο ταλαιπωρημένο αυτό κτιριακό συγκρότημα, στην καρδιά της πόλης του Λαυρίου, διαμένουν σήμερα πάνω από 300 πρόσφυγες, κυρίως Κούρδοι από τη Συρία και την Τουρκία.
Ισως πρόκειται για τον μοναδικό πλήρως αυτοδιαχειριζόμενο καταυλισμό, καθώς καμία επίσημη μεταναστευτική οργάνωση, καμία ΜΚΟ, κανένας κρατικός οργανισμός δεν πατάει πια το πόδι του εδώ – πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, κι αυτοί από καθαρά προσωπική τους πρωτοβουλία.
Αλλα 100-120 άτομα, κυρίως οικογένειες με μικρά παιδιά, ζουν σε έναν άτυπο υπαίθριο καταυλισμό με μεταλλικά κοντέινερ, στη θέση Νεράκι, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη του Λαυρίου.
Τα κοντέινερ παραλήφθηκαν από το κράτος το 2010, αρχικά για να μεταφερθούν οι πρόσφυγες του στρατοπέδου – που όμως αρνήθηκαν να φύγουν. Εκτοτε λεηλατήθηκαν και διαλύθηκαν.
Από το 2016 κατοικούνται εξ ανάγκης, ύστερα από πρόχειρες επιδιορθώσεις, φιλοξενώντας νεοαφιχθέντες πρόσφυγες πολέμου από τη Βόρεια Συρία. Ολοι αυτοί επιβιώνουν χάρη στην αλληλεγγύη από συλλογικότητες, εργατικές λέσχες, σωματεία, απλούς ανθρώπους της διπλανής πόρτας.
Τρεις τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας μετέφεραν το καλοκαίρι η «Αλληλεγγύη για όλους» και Κοινωνικά Φαρμακεία. Δυστυχώς, όσο πολύτιμες και αναγκαίες είναι οι προσφορές σε είδος, όσο ανεκτίμητη κι αν είναι η συντροφικότητα που προσφέρεται απλόχερα στους Κούρδους και κυρίως στα παιδιά από αλληλέγγυους -παιδαγωγούς, ακτιβιστές, γιατρούς, υγειονομικούς- άλλο τόσο αφιλόξενη είναι η στάση των τοπικών αρχών.
Αποκορύφωμα όχι μόνο της αδιαφορίας, αλλά σχεδόν δείγμα ανοιχτής εχθρότητας και περιφρόνησης είναι η επιλογή της δημοτικής αρχής να μετατρέψει τον περιβάλλοντα χώρο σε χωματερή. Βουνά από μπάζα, κλαδιά, ογκώδη απορρίμματα συσσωρεύονται εκεί όπου ζουν και αναπνέουν οι πρόσφυγες, πνίγοντάς τους σε ένα ανυπόφορο και επικίνδυνο, όπως αποδείχθηκε, σκουπιδομάνι.
Το οικόπεδο πλησίον του καταυλισμού έχει μετατραπεί σε χώρο κομποστοποίησης βιολογικών απορριμμάτων. Παρατάξεις της αντιπολίτευσης καταγγέλλουν ότι ο χώρος είναι παράνομος καθώς δεν έχει άδεια. Δύο φορές έχει ξεσπάσει σοβαρή πυρκαγιά, ενώ οι μικροεστίες φωτιάς είναι πολύ συχνές.
«Αριστερά μας έχουμε τα σκουπίδια, δεξιά μας τις φωτιές από τα κλαριά… Είναι σαν να μας λένε “φύγετε, θα σας κάψουμε”», μας λέει ο Νουρεντίν, συντονιστής του καμπ. «Στη χώρα μας είμαστε κυνηγημένοι, γλιτώσαμε από ναρκοπέδια, πόλεμο, ναυάγια. Δεν θέλουμε βοήθεια, τα κάνουμε όλα μόνοι μας, μόνο στήριγμά μας οι αλληλέγγυοι. Θέλουμε να μη μας απειλούν».
Ο κόσμος που ζει στο στρατόπεδο δεν το βάζει κάτω. Εχουν φτιάξει λαχανόκηπο, υπαίθριο φούρνο για να ψήνουν ψωμί, αίθουσα εκδηλώσεων και διδασκαλίας, χώρους καθαριότητας, ψυγεία και πλυντήρια, αποκλειστικά από προσφορές αλληλέγγυων.
Σημαίες του Κουρδιστάν, πορτρέτα του Οτσαλάν, συνθήματα του PKK δίνουν παντού το πολιτικό στίγμα όσων ζουν στο στρατόπεδο.
Το αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο των Κούρδων στο κέντρο του Λαυρίου κοσμούν σφυροδρέπανα, πορτρέτα αγωνιστών, τα αρχικά πολιτικών κομμάτων της μαρξιστικής-λενινιστικής Αριστεράς – παράνομων στην Τουρκία.
«Είμαστε οικονομικοί μετανάστες. Είμαστε πολιτικοί πρόσφυγες», μας λέει ο υπεύθυνος του στρατοπέδου, ο νεαρός Σερζάν που έφτασε πριν από λίγους μήνες από το Ντιγιάρμπακιρ.
«Χρειαζόμαστε γιατρούς. Η υγεία είναι το νούμερο ένα πρόβλημα, ειδικά για τα παιδιά», μας λέει ο Ντιζουάρ που διαχειρίζεται το φαρμακείο. Δύο φορές τον μήνα έρχονται γιατροί από αλληλέγγυες δομές, αλλά δεν αρκεί.
Μαζί μας είναι και ένας πρώην βουλευτής του HDP, που ήρθε στην Ελλάδα μετά το κύμα διωγμών. «Το σύστημα του Ερντογάν είναι βασισμένο στον αντικουρδισμό. Οι εκλογές στην Τουρκία έχουν χάσει κάθε αξία. Θέλουν να εξοντώσουν κάθε κουρδικό στοιχείο. Εφτασαν στο σημείο να επικηρύξουν στελέχη του PKK με 3 εκατομμύρια δολάρια», μας λέει.
Λίγο πριν φύγουμε επισκέπτονται το καφενείο δύο αστυνομικοί με πολιτικά, από το απέναντι αστυνομικό τμήμα. «Ολα καλά, απλώς να μάθουμε ποιοι θα πάτε αύριο στην Αθήνα».
Την επόμενη μέρα έχουν πορεία διαμαρτυρίας για την επικήρυξη των στελεχών του PKK. Απόν σε θέματα πρόνοιας, το κράτος είναι διακριτικά παρόν σε θέματα επιτήρησης. Θέλει να ξέρει ποιοι Κούρδοι κατεβαίνουν στις πορείες, όμως δεν νοιάζεται αν τα παιδιά πάνε σχολείο, έχουν γιατρό, έχουν φαγητό και θέρμανση. Ευτυχώς γι’ αυτά φροντίζουν, με ίδιες δυνάμεις, η κοινότητα των Κούρδων και οι κοινότητες των αλληλέγγυων που επιμένουν ότι «κάθε παιδί είναι παιδί μας».
Γιάννης Δηράκης, μεταπτυχιακός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ και στο Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Εθνών:
«Ξεχωριστή η θέση της γυναίκας»
Η μεταπτυχιακή έρευνα του Γιάννη για τη μεταναστευτική πολιτική βασίζεται στη μεθοδολογία της εθνογραφίας. Γι’ αυτό εδώ και δύο μήνες ζει και κοιμάται στο στρατόπεδο του Λαυρίου.
«Το πρώτο που διαπιστώνει κανείς είναι η οργάνωση των Κούρδων, η πολιτικοποίησή τους, και αυτό μεταφράζεται σε πρακτικές στην καθημερινότητα. Η θέση της γυναίκας είναι εντελώς ξεχωριστή σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο προσφυγικό καμπ έχω πάει – Ελαιώνα και Σκαραμαγκά. Οι γυναίκες συμμετέχουν ισότιμα σε όλες τις δραστηριότητες. Εφαρμόζουν το αμεσοδημοκρατικό μοντέλο της Ροζάβα και το παράδειγμα του Οτσαλάν. Τα ζητήματα που προκύπτουν λύνονται μέσα από συνελεύσεις. Ποτέ δεν έχω δει καβγάδες που έχω δει σε άλλα καμπ. Ο πληθυσμός είναι πολύ νεανικός, οι περισσότεροι νέοι είναι μορφωμένοι. Εχω δει γιατρούς, μηχανικό, αρχαιολόγο. Τους λείπουν βασικά αγαθά, ακόμα και τρόφιμα κάποιες φορές. Ομως η ελευθερία είναι αυτό που τους ενδυναμώνει. Δεν αντιμετωπίζονται από κάποια εξουσία ως «ωφελούμενοι» ή «πρόσωπα που χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας», αλλά έχουν πάρει τις τύχες τους στα χέρια τους. Αυτό τους κάνει ανθρώπους περήφανους και ανθρώπους που αισθάνονται ασφάλεια. Αυτό δεν προτίθενται να το ανταλλάξουν με τίποτα. Γι’ αυτό δεν πάνε σε άλλα καμπ».
Ανθρωποι και σκουπίδια στο Νεράκι
«100% παράνομη η χωματερή», λέει η αντιπολίτευση
«Η χωματερή στη θέση Νεράκι είναι παράνομη 100% και η ευθύνη ανήκει στον δήμαρχο», λέει στην «Εφ.Συν.» ο πρώην δήμαρχος Λαυρεωτικής, Σταύρος Ιατρού, δημοτικός σύμβουλος της αντιπολίτευσης.
«Η κατάσταση με τα σκουπίδια έχει καταγγελθεί από τους δημότες, δημοτικούς παράγοντες, όλη την αντιπολίτευση. Το κτήμα είναι του δήμου. Δίπλα είναι ο καταυλισμός προσφύγων, που είχαν γίνει προσπάθειες να στηθεί και να λειτουργήσει ο ίδιος ο δήμος. Ποτέ δεν είχε άδεια για καμία συγκέντρωση και επεξεργασία απορριμμάτων. Εχουν πιάσει φωτιά δύο φορές. Εχουν σχηματιστεί φάκελοι ποινικών διώξεων από την Πυροσβεστική. Ο δήμαρχος υποστηρίζει ότι είναι μονάδα που μαζεύει τα κλαδιά και τα κάνει κομπόστ. Ομως δεν είναι μονάδα κομποστοποίησης. Συγκεντρώνει, παράνομα, όλα τα εξωτερικά των κάδων -μπάζα, κλαδιά, σύμμικτα απορρίμματα-, τα θρυμματίζει, μειώνει τον όγκο τους και περιστασιακά τα στέλνει στη Φυλή. Δεν υπολογίζει καθόλου τους Κούρδους. Αν ήταν άλλη ομάδα Ελλήνων, δεν θα τολμούσε να το κάνει».
Δημήτρης Λουκάς, δήμαρχος Λαυρεωτικής:
«Οι πρόσφυγες πρέπει να φύγουν»
«Δεν είναι σκουπίδια, είναι κλαδιά και ογκώδη αντικείμενα», μας απαντά ο δήμαρχος Λαυρεωτικής όταν τον ενημερώνουμε για τις καταγγελίες των προσφύγων και κατοίκων για τα σκουπίδια στον καταυλισμό των Κούρδων στο «Νεράκι».
«Στα κλαδιά γίνεται λειοτεμαχισμός. Τα κάνουμε κομπόστ και τα πηγαίνουμε στη Φυλή, κομμένα, γιατί μειώνεται ο όγκος. Γνωρίζετε ότι υπάρχει ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να απομακρυνθούν οι πρόσφυγες και να προχωρήσει ο δήμαρχος σε ενέργειες για την εκκένωση του χώρου; Να πάνε στα hotspots στο Σούνιο, σε νόμιμο καταυλισμό. Εχει 200 θέσεις κενές και δεν πάνε. Γνωρίζετε ότι όταν το κράτος άφησε το κέντρο, 23 άτομα απολύθηκαν και είναι υγειονομική βόμβα στο κέντρο του Λαυρίου; 500 άτομα χωρίς φύλαξη, χωρίς προσωπικό. Τα δικά μου συνεργεία πάμε και τους φτιάχνουμε τα νερά. 10.000 τον μήνα τα πληρώνουμε εμείς στην ΕΥΔΑΠ. Με πνίγει η αγανάκτηση. Το “Νεράκι” είναι χώρος του δήμου που κάνουμε τη δουλειά μας στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας. Μαζεύουμε τα κλαδέματα από όλο τον δήμο. Εχουμε άδεια μεταφοράς απορριμμάτων στη Φυλή. Λέτε να το κάναμε χωρίς άδεια;Παρουσιάζετε έναν δήμο ανάλγητο, που θέλει να εξοντώσει τους πρόσφυγες. Ομως οι πρόσφυγες κάθισαν εκεί. Τι θέλουν, να φύγει ο δήμος από εκεί πέρα και να το κάνουμε ανεξάρτητο κρατίδιο;».
Tις αποστολές βοήθειας στους πρόσφυγες συντονίζει πρωτοβουλία του συνδέσμου οπαδών της ποδοσφαιρικής ομάδας Ζανκτ Πάουλι στην Αθήνα. Ο σύλλογος της παραδοσιακά αριστερής και αντιφασιστικής ομάδας του Αμβούργου μεταφέρει τρόφιμα και καθαριστικά κάθε 15ήμερο.
