Πέμπτη, 13 Φεβρουαρίου, 2025
Lavriaki.gr
ΙΣΤΟΡΙΚΑΛαυρεωτικήΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ

Η κοιλάδα της Σούριζας, μία βιομηχανική περιοχή του αρχαίου μεταλλευτικού Λαυρίου

Η κοιλάδα της Σούριζας είναι μία εντυπωσιακή αρχαιολογική περιοχή με αρχαία μεταλλευτικά επιφανειακά και υπόγεια εξορυκτικά έργα

και κυρίως με συγκροτήματα εγκαταστάσεων πλυντηρίων υδρομηχανικού εμπλουτισμού μεταλλεύματος, που βρίσκεται μέσα στο πανέμορφο και καταπράσινο πευκόφυτο Εθνικό Δρυμό του Σουνίου μόλις 9 χλμ. από τη πόλη του Σουνίου πολύ εύκολα προσβάσιμη με συμβατικό αυτοκίνητο.

Περιλαμβάνονται δύο σημαντικοί επιμέρους αρχαιολογικοί μεταλλευτικοί χώροι που έχουν ανασκαφεί. Στα υψηλά επίπεδα της κοιλάδας αναπτύσσεται ο χώρος που ονομάζεται “Δρυμός” ή πιο συχνά “ανασκαφή Ε. Κακαβογιάννη”(επισκέψιμος) ενώ προς τα ΝΑ το “Ασκληπιακόν” ή αλλιώς “ανασκαφή Κ. Κονοφάγου”. Βέβαια υπάρχουν και άλλες περιοχές με διάσπαρτα πλυντήρια εμπλουτισμού στο αρχαίο Λαύριο όπως η γειτονική κοιλάδα Μπότσαρη, το Μπερτσέκο, τα Μεγάλα Πεύκα, η Αγριλέζα, το Δημολιάκι, η Συντερίνα κ.α., εντούτοις η κοιλάδα της Σούριζας λόγω της μεγάλης πυκνότητας των αρχαίων εγκαταστάσεων των πλυντηρίων αποτελούσε κατά την αρχαία εποχή και κυρίως κατά τους κλασικούς χρόνους ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κέντρα του αρχαίου Λαυρίου (Εικόνα 1).

BY DR. P. TZEFERIS AND VAS. STERGIOU
Εικ.1. A.Ο αρχαιολογικός χώρος κοιλάδας Σούριζας (Δρυμού) η λεγόμενη “ανασκαφή Ε. Κακαβογιάννη”. Β. Αποτύπωση των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού μεταλλευμάτων και μεταλλείων της κοιλάδας της Σούριζας.

Οι αρχαίοι μεταλλευτές εξόρυσσαν μέσα από ένα δαιδαλώδες δίκτυο υπόγειων εργασιών το αργυρομολυβδούχο μετάλλευμα, που αποτελούνταν από κερουσίτη (PbCO3) και γαληνίτη (PbS) σε αναλογία 9:1.(Εικόνα 2).

Στη συνέχεια το εξορυγμένο μετάλλευμα περνούσε από το στάδιο της θραύσης και λειοτρίβησης (Εικόνα 3), προκειμένου να φθάσει σε διαστάσεις κόκκων < 1mm, οπότε και γίνονταν σαν σιμιγδάλι. Ο Κ. Κονοφάγος εκτιμά ότι οι αρχαίοι μεταλλευτές στο διάστημα 7ο αι. π.Χ. – 1ος αι. π.Χ. εξόρυξαν 13 εκατ. τόνους αργυρο-μολυβδούχου μεταλλεύματος. Από τη ποσότητα αυτή 1 εκατ. τόνοι μεταλλεύματος ήταν πλούσιο και οδηγείτο κατευθείαν για τήξη στις καμίνους. Το υπόλοιπο μετάλλευμα των 12 εκατ. τόνων λόγω χαμηλής σχετικά περιεκτικότητας σε μεταλλικά στοιχεία, δεν ήταν δυνατόν τεχνικά να κατεργασθεί περαιτέρω σε μεταλλουργικές καμίνους εάν δεν προηγείτο η διαδικασία του εμπλουτισμού προκειμένου να αυξηθεί η περιεκτικότητά του σε Pb και Ag.

BY H. KATSAROS AND DR. D. BITZIOS
Εικ.2.Α.Αρχαία στοά στη Σούριζα. Θάλαμος εκμετάλλευσης αργυρομολυβδούχου μεταλλεύματος. Οι κενοί χώροι, λόγω αφαίρεσης του μεταλλεύματος, υποστηρίζονταν με στύλους, οι λεγόμενοι “όρμοι” ή “μεσοκρινείς”.Β και Γ. Το αργυρομολυβδούχο μετάλλευμα που εκμεταλλεύονταν οι αρχαίοι μεταλλευτές του Λαυρίου. Κατά κύριο λόγο κερουσίτης (PbCO3) και σε μικρότερη αναλογία γαληνίτη (PbS).

BY DR. D. BITZIOS
Εικ.3. Σύστημα Θραύσης και Λειοτρίβησης του εξορυγμένου μεταλλεύματος.

Στην εικόνα 4, διακρίνουμε τα βασικά δομικά στοιχεία της μεθόδου του υδρομηχανικού εμπλουτισμού, που εφάρμοσαν με μεγάλη επιτυχία οι αρχαίοι μεταλλευτές. Βασικό δομικό στοιχείο για τη διαδικασία αυτή ήταν το επίπεδο πλυντήριο εμπλουτισμού ορθογώνιου σχήματος που απεικονίζεται με το σύμβολο (Π) στις εικόνες. Κοντά στο πλυντήριο εμπλουτισμού υπήρε μία κυκλική στέρνα-δεξαμενή (Σ) ομβρίων (Εικόνες 4 και 5), που ήταν στεγασμένη με ένα ελαφρύ ξύλινο στέγαστρο για την μείωση της εξάτμισης. Το νερό της στέρνας (Σ) τροφοδοτούσε την δεξαμενή (Δ) του πλυντηρίου εμπλουτισμού (Εικ.6). Σε μικρή απόσταση από τις στέρνες (Σ) υπήρχαν μικρότερες στέρνες τα “πρόστερνα” (Πσ), ώστε να κατακάθονται τα γεώδη προτού το βρόχινο νερό φθάσει με υπερχείλιση στη στέρνα (Σ).

https://www.huffingtonpost.gr