«Οχι» από ΣτΕ για την πώληση του νησιού Πάτροκλος
«Οχι» είπε το Συμβούλιο της Επικρατείας σε ενδεχόμενη αγοραπωλησία του νησιού Πάτροκλος (ή Γαϊδουρονήσι) απέναντι από το Σούνιο, 850 μέτρα από την ξηρά. Η οικογένεια στην οποία ανήκει το νησί προσέφυγε στη Δικαιοσύνη κατά Κοινής Υπουργικής Απόφασης του 2015 με την οποία χαρακτηρίστηκε όλο το νησί αρχαιολογικός χώρος.
Υποστήριξε ότι θίγονται υπέρμετρα τα περιουσιακά της δικαιώματα, κατά παράβαση του Συντάγματος και διεθνών συμβάσεων που προστατεύουν την ιδιοκτησία. Ομως, το Δ’ Τμήμα του Ανώτατου Δικαστηρίου αποφάνθηκε ότι ο χαρακτηρισμός του νησιού ως αρχαιολογικού χώρου απαγορεύει κάθε είδους δικαιοπραξία, αλλά επέτρεψε στους ιδιοκτήτες να διατηρούν «το δικαίωμα αποκατάστασης, κατά την κείμενη νομοθεσία της ενδεχόμενης ζημίας του». Ετσι, με δεδομένο ότι η αντικειμενική αξία του νησιού υπολογίζεται περίπου στα 200 εκατ. ευρώ, οι ιδιοκτήτες μπορούν να ζητήσουν από το Δημόσιο αποζημίωση ύψους 392.400.000 εκατ. ευρώ.
Τον Πάτροκλο, έκτασης 3.000 στρεμμάτων, αγόρασε το 1961 ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Γιατράκος από την Αικατερίνη Μπενάκη-Ξύδη. Με την πάροδο των ετών, το νησί περιήλθε σε τρεις κληρονόμους της οικογένειας του δικηγόρου. Το 1982 η βραχονησίδα υπήχθη σε ζώνη απόλυτης προστασίας στην οποία απαγορεύεται κάθε είδους δόμηση και το 1998 χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος (σώζεται οχυρωμένο στρατόπεδο και πύργος κλασικών χρόνων) και τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Με την ΚΥΑ του 2015 απαγορεύτηκε ρητά κάθε δικαιοπραξία σε ιδιωτικά νησιά ή νησίδες και σε ακίνητα που βρίσκονται σε ιδιωτικά νησιά που έχουν χαρακτηριστεί αρχαιολογικοί χώροι.
Μπροστά σε αυτό το αδιέξοδο οι ιδιοκτήτες προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, υποστηρίζοντας ότι η πλήρης αδράνεια και δήμευση του νησιού με ενέργειες της πολιτείας αποτελεί «υφαρπαγή και άτυπη απαλλοτρίωση» χωρίς την καταβολή αποζημίωσης. Υποστηρίζουν, επίσης, ότι η απαγόρευση πώλησης, μίσθωσης, εκμετάλλευσης κ.λπ. είναι αντίθετη στις επιταγές του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που προστατεύουν την περιουσία.
Οι προσπάθειες των ιδιοκτητών να πουλήσουν το νησί ξεκίνησαν πριν από 35 χρόνια, όταν πολλοί επενδυτές επιδείκνυαν αυξημένο ενδιαφέρον για την αξιοποίησή του. Ιδιαίτερα την περίοδο 1997-1998 εκδηλώθηκε έντονο ενδιαφέρον από ισραηλινό όμιλο τουριστικών επενδύσεων για την αξιοποίηση της βραχονησίδας και τη μετατροπή της στη μεγαλύτερη τουριστική επένδυση της Μεσογείου, ύψους 16 δισ. δολαρίων. Τα σχέδια προέβλεπαν την κατασκευή καζίνου με το όνομα «Μίδας», ξενοδοχείων 100.000 κλινών, πάρκα κ.ά. Κυρίως, όμως, προέβλεπαν δύο υποθαλάσσιες σήραγγες που θα ένωναν τον Πάτροκλο με το Λαύριο. Η επένδυση αυτή δεν ευδοκίμησε και ακολούθησαν άλλες επενδυτικές προτάσεις (από Σιγκαπούρη, από Ελληνα εφοπλιστή το 2013 κ.ά.), που επίσης απέβησαν άκαρπες.
